Een groot deel van de Nederlandse geschiedenis is op de Goudsberg in het landschap terug te zien, zegt Ab Welgraven van Het Luntersche Buurtbosch. „We willen het gebied aantrekkelijker maken. Niet om de hele wereld naar Lunteren te halen, maar vooral om wat er aanwezig is zichtbaarder te maken. Als men zich realiseert hoe waardevol dat is, zal men er ook zuiniger op zijn.”

In de grote zandgroeve op de Goudsberg zullen de diverse grondlagen van de prehistorie tot heden te zien zijn. Uit de ijzertijd stammen de ”celtic fields”, landbouwakkers in een raatpatroon. Sinds vorig jaar staat daarbij een reconstructie van een boerderij uit de ijzertijd. Ook een Germaanse put is bewaard gebleven.

Verder zijn er in het landschap restanten van middeleeuwse gemeenschappelijke gronden en een oude wildwal. De Hessenweg op de Goudsberg herinnert aan het handelsverkeer in de middeleeuwen. Het Luntersche Buurtbosch, gemeenschappelijk eigendom van de inwoners van Lunteren, is gevormd tijdens de negentiende-eeuwse heideontginning. Historisch gezien zijn afgravingen voor zand- en grindwinning en sporen van houtskoolbranderijen en papierindustrie van belang. In het gebied zijn zeldzame flora en fauna aanwezig. Het Weke­romse Zand is een van de weinige actieve stuifzandgebieden in Europa.

Drie zwerfkeien markeren op de Goudsberg het middelpunt van Nederland. Deze bijzondere plek zal meer uitstraling krijgen, belooft Welgraven. Andere onderdelen van het plan zijn fiets- en wandelpaden, een uitkijkpunt in de richting van Barneveld bij de historische Hessenweg, en een belevingsroute met een app voor smartphones waarop persoonlijke verhalen van inwoners van Lunteren te beluisteren zijn. Een multimediale tentoonstelling in Museum Oud-Lunteren geeft achter­grondinformatie. In uitzichttoren De Koepel, een rijksmonument, komt een presentatie over het Luntersche Buurtbosch.

De initiatiefnemers rekenen erop dat hun inzet meer toerisme zal opleveren. Welgraven: „Naar schatting trekt de Goudsberg 
’s zomers zo’n 20.000 bezoekers, hoofdzakelijk verblijfstoeristen. Op files in en rondom Lunteren zitten we niet te wachten, een groei naar 70.000 bezoekers, voornamelijk dagtoeristen, verspreid over 365 dagen per jaar, moeten we wel aankunnen. Museum Oud-Lunteren beschouwen we als start- en eindpunt. Dat kan bovendien gunstig uitpakken voor de plaatselijke winkeliers.”

Ook de gemeente Ede, waaronder Lunteren valt, heeft als partner vertrouwen in het plan, aldus wethouder Kremers: „We reserveren al een aantal jaren 
5 ton voor de uitvoering. De Goudsberg en omgeving hebben toeristen veel interessants te bieden. Economisch gezien is dat goud tot nu toe niet opgegraven. Ede heeft niet veel ‘oudheid’; wat we hebben, moeten we met elkaar vasthouden.”

Kremers complimenteert de stichting Het Luntersche Buurtbosch, die na het ontvangen van een legaat de aanzet gaf. „Het plan is uit particulier initiatief geboren, als gemeente hebben we daar weinig aandeel in gehad. De stichting heeft veel gedaan aan fondsenwerving. Met elkaar en de geldschieters is de afspraak gemaakt dat het gebied er over twee jaar klaar voor zal zijn om de extra toeristen te ontvangen.”