In heel 2012 kwamen volgens de inventarisatie van de VN minstens 3238 burgers door geweld om het leven. Ruim 10.000 burgers raakten gewond. In vergelijking met 2011 steeg het dodental met 17 procent en het aantal gewonden met 30 procent.

De VN spreken van een „zorgwekkende trendbreuk”. De regering moet volgens de speciale gezant Martin Kobler veel meer doen om onschuldige burgers te beschermen.

Met de rechtsstaat is het in meerdere opzichten droevig gesteld. Zo wordt regelmatig onder „twijfelachtige omstandigheden” de doodstraf opgelegd. Vorig jaar werden 123 veroordeelden geëxecuteerd, ook al veel meer dan in voorgaande jaren. In 2011 bracht de staat 67 mensen ter dood, het jaar daarvoor 18.

De onderzoekers ontvingen de nodige signalen dat burgers zonder enige formele aanklacht worden vastgezet. Dat is mogelijk door antiterreurwetten. Informatie over deze gevangenen is nauwelijks beschikbaar vanwege geheimhouding, schrijven de opstellers van het rapport.

Hoewel over dit jaar nog geen cijfers beschikbaar zijn, lijkt nog altijd sprake van een neerwaartse spiraal. Zo kwamen afgelopen maandag nog tientallen mensen om het leven toen in de hoofdstad Bagdad een reeks bommen afging.

Gewelddadigheden gaan vaak tussen soennitische en sjiitische moslims. Veel soennieten voelen zich gemarginaliseerd door de regering, waarin sjiieten de overhand hebben. Ook de oorlog in buurland Syrië speelt een rol. Overwegend soennitische rebellen vechten daar tegen president Bashar al-Assad, die zich juist verzekerd weet van de steun van veel sjiieten.