De onlusten braken uit toen Amerikaanse militairen met harde hand een markt ontruimden nadat twee van hen gewond waren geraakt bij een aanval met een handgranaat. Ongeveer tegelijkertijd werd een politiebureau bij de markt getroffen door mortiergranaten. Amerikaanse militairen arresteerden twee Irakezen die rondliepen met een mortierbuis.

Uit protest tegen de ontruiming van de markt begonnen jongeren stenen naar Amerikaanse militairen en Iraakse politieagenten te gooien en autobanden in brand te steken. Sommigen droegen portretten van Saddam mee en riepen ”Allahu akhbar” (Allah is groot). Een paar uur later, toen honderden Irakezen na het vrijdaggebed uit de moskeeën kwamen, braken vuurgevechten uit toen enkele pantserwagens de wijk inreden. Twee mannen, van 45 en 41 jaar, kwamen om het leven. Omstanders beschuldigden de Amerikaanse militairen ervan lukraak in de menigte te hebben geschoten. Een arts van een nabijgelegen ziekenhuis zei dat daar zeventien gewonden waren binnengebracht, van wie er drie in kritieke toestand verkeerden.

Aanhangers van de Baath-partij hebben in Bagdad pamfletten verspreid met een oproep tot een algemene staking, die van vandaag tot en met maandag moet duren. Volgens het pamflet zal vandaag ”de dag van de oprichting van het Iraakse verzet” zijn. Onder de bevolking ging het gerucht dat het verzet met bomaanslagen en ander geweld zijn aanwezigheid zal onderstrepen. De Amerikanen zijn gewaarschuwd waakzaam te zijn.

In Fallujah, een haard van soennitisch verzet 65 kilometer ten westen van Bagdad, deed zich rond het middaguur een zware ontploffing voor bij het stadhuis. Omwonenden riepen dat hun buurt doelwit van de aanvallen was geworden doordat de burgemeester en het stadsbestuur met de Amerikanen zijn gaan samenwerken en belaagden politieagenten. Een demonstrant werd gedood toen politieagenten het vuur openden. Het smeulende stadhuis werd later door burgers geplunderd. Amerikaanse pantserwagens, die zich iedere vrijdag uit het centrum van Fallujah terugtrekken om moskeegangers niet te provoceren, keerden na het incident terug. Aanvallers namen de Amerikanen vrijdagavond met raketgranaten en geweren onder vuur; gewonden zijn niet gemeld.

Bij Khaldiyah, ten westen van Bagdad, kwam door een bomexplosie een Amerikaanse militair om het leven en raakten er vier gewond. Ook in de noordelijke stad Mosul waren Amerikaanse militairen en Iraakse bestuursinstellingen doelwit van beschietingen.

Het geweld is deze week bij het begin van de islamitische heilige maand ramadan scherp toegenomen. Doelwit vormden niet alleen de bezettingsmacht en de politie, maar ook humanitaire instellingen, zoals het Internationale Rode Kruis. Het Rode Kruis en de Verenigde Naties besloten hun personeel tijdelijk uit Bagdad terug te trekken. De Europese Unie liet vrijdag weten dat het tiental hulpverleners van de EU in Bagdad blijft.

Amerikaanse functionarissen wijten het geweld aan Saddam-getrouwe leden van de Baath-partij en islamitische extremisten. Sommigen denken volgens de krant The New York Times dat Saddam Hussein, die sinds de val van Bagdad in april voortvluchtig is, zelf de guerrilla-acties coördineert en leidt.

Het Amerikaanse leger grendelde donderdagnacht Saddams geboortedorp Uja 10 kilometer ten zuidoosten van de stad Tikrit af. Alle inwoners boven de 18 jaar moesten zich vrijdag laten registreren en kregen vervolgens een pasje uitgereikt waarmee ze het dorp in of uit kunnen. Volgens inwoners houdt Saddam zich niet in het dorp op, maar bevindt hij zich „ver weg.” Veel leden van het voormalige Baath-regime hebben in Uja familie wonen.

De door de Amerikanen geïnstalleerde bestuursraad zegt dat praktische stappen worden gezet om een eerder genomen besluit tot oprichting van een oorlogsmisdadentribunaal ten uitvoer te brengen. Onduidelijk is welke stappen. Sinds april zijn op verschillende plaatsen in Irak massagraven blootgelegd met slachtoffers van het Saddam-bewind. Mensenrechtengroepen schatten dat in de meer dan dertig jaar dat Saddam aan de macht was enkele honderdduizenden mensen zijn omgebracht.