De bijeenkomst was belegd op initiatief van Italië, dat in de tweede helft van dit jaar optreedt als voorzitter van de Unie. De regering van premier Silvio Berlusconi streeft ernaar onder haar regie stappen te zetten naar een gemeenschappelijk beleid op het betrokken terrein.

De Italiaanse bewindsman Giuseppe Pisanu hoopt dat de dialoog tussen christenen, Joden en moslims zal bijdragen tot het verminderen van de spanningen rond het toelaten van mensen van een ander ras en met een andere religie en rond hun integratie binnen de westerse samenlevingen. Bovendien kan onderling contact tussen aanhangers van de verschillende wereldgodsdiensten naar zijn opvatting van positieve betekenis zijn bij de strijd tegen het internationaal terrorisme en bij de pogingen om vrede te realiseren in het Midden-Oosten.

„Religieuze diversiteit moet een groot goed worden binnen de Europese landen”, benadrukte de minister in zijn openingstoespraak. Hij waarschuwde dat als moslimimmigranten niet voluit worden opgenomen in de maatschappij, de kans bestaat dat zij in sociaal opzicht aan de rand verzeild raken, hun heil zoeken bij fundamentalistische imams en uiteindelijk zich beschikbaar stellen voor gewelddadige activiteiten.

Onder de deelnemers aan het overleg waren een hoge afgevaardigde van de Joodse gemeenschap in Duitsland, de voorzitter van de Franse moslimraad en bisschoppen van de Rooms-Katholieke, de Anglicaanse en de Grieks-Orthodoxe Kerk. Van hun zijde klonk vooral een pleidooi voor integratie en tolerantie. De ministers gaan vandaag op audiëntie bij paus Johannes Paulus II.

Pisanu meent dat een gezamenlijke politiek van de Unie gebaseerd dient te zijn op drie pijlers: hulpverlening aan arme landen, zodat er minder vluchtelingen naar Europa zullen reizen, integratie van legale immigranten en bestrijding van de komst van illegale vreemdelingen. Italië wil op de top van de regeringsleiders in december definitieve afspraken maken over de oprichting van een agentschap dat zorgt voor samenwerking bij het bewaken van de buitengrenzen. Ook pleit Rome voor een EU-systeem van quota voor de aantallen toe te laten legale immigranten.

Italië zelf heeft te maken met een grote toestroom van asielzoekers. Die ondernemen met veelal gammele bootjes de overtocht vanaf het Afrikaanse continent. De afgelopen twee dagen alleen al kwamen er op die manier zo’n 500 personen aan land. Soms spelen op zich zee tragische gebeurtenissen af waarbij velen de dood vinden, zoals onlangs voor de kust van Sicilië.

Naar aanleiding van dat drama verklaarde Berlusconi vorige week onder applaus in het Europees Parlement: „Onze christelijke achtergrond verplicht ons iets te doen voor deze mensen. We moeten ze onthalen met de waardigheid die hoort bij onze beschaving. Dat past bij het christelijk Europa, bij het Europa van het welzijn.”

Momenteel is er in Italië commotie over een juridische uitspraak. De rechter gelastte een basisschool, na een klacht van een moslim, een kruisbeeld weg te halen uit de klaslokalen. Het vonnis ontlokte veel kritiek en de betrokken rechter ontving dreigbrieven.

Radicale politici zoals minister van Hervormingen Umberto Bossi dringen aan op het drastisch beperken van het toelaten van asielzoekers. „Anders stevenen we af op sociale chaos”, poneerde hij een dezer dagen op de televisie.