De afgelopen dagen zijn meerdere onthullingen gedaan over de spionagepraktijken door de Amerikaanse veiligheidsdiensten. Zo bleek de NSA (National Security Agency) op grote schaal gegevens van gebruikers van internetdiensten als Google, Facebook en Yahoo te verzamelen. Dat gebeurde met een geheim computerprogramma, PRISM. Ook verzamelt de NSA telefoongegevens.

Brussel wil meer van de Amerikanen weten over de mogelijke afluisterpraktijken van ook EU-burgers. „Natuurlijk zijn we bezorgd over de PRISM-beschuldigingen”, twitterde eurocommissaris Neelie Kroes (Digitale Agenda). „Privacy is een basisrecht.”

Overigens heeft de EU zelf ook geld gestoken in een verzameling geavanceerde technieken voor surveillance die in EU-lidstaten worden ontwikkeld. Deze projecten, Indect genaamd, zijn volgens de EU echter niet bedoeld als een Europees ‘Orwelliaans surveillancesysteem’.

Een voormalig CIA-medewerker onthulde zondag dat hij het lek was bij de NSA, waardoor kranten The Guardian en The Washington Post onthullingen konden doen over de grootschalige spionageactiviteiten.

De 29-jarige Amerikaan Edward Snowden werkte bij het bedrijf Booz Allen Hamilton als ingehuurde kracht voor de NSA. Hij zegt dat hij „de verplichting voelde om vrije mensen te beschermen tegen onderdrukking”.

„Ik kon je e-mails, wachtwoorden, telefoongegevens en creditcards zien”, vertelde Snowden. „Ik wil niet leven in een maatschappij waarin die dingen mogelijk zijn.”

Nadat Snowden vertrouwelijke documenten had gekopieerd bij de NSA in Hawaï vluchtte hij op 20 mei naar Hongkong. De klokkenluider vreest inmiddels voor zijn eigen lot. Snowden zegt het te accepteren als hij in de gevangenis belandt, maar hij hoopt op asiel in bijvoorbeeld IJsland.

Dat land staat bekend als voorvechter van openheid en internetvrijheid en een toevluchtsoord voor vervolgde klokkenluiders. Het IJslandse International Modern Media Institute (IMMI), dat zich inzet voor vrijheid van informatie, bood Snowden maandag hulp aan bij zijn asielaanvraag.