Kritiek op prijs voor Indonesische president
JAKARTA. Een prestigieuze prijs voor religieuze vrijheid toekennen aan de Indonesische president Yudhoyono? De Amerikaanse stichting Appeal of Conscience Foundation (ACF) vond dat het wel kon. Kenners van Indonesië zijn verbaasd: Yudhoyono staat niet bekend om zijn ruimdenkendheid.
Critici in Indonesië wijzen op de toename van religieus geweld in de archipel de afgelopen jaren. Vooral religieuze minderheden zoals christenen en sjiitische moslims moeten het ontgelden.
De inontvangstname van de prijs bracht de afgelopen weken een felle discussie op gang over tolerantie in Indonesië. Yudhoyono verklaarde dat hij de prijs in ontvangst nam voor alle Indonesiërs. Hij wees erop dat de situatie in zijn land –ondanks gewelddadige incidenten– nog altijd stukken beter is dan in veel andere landen.
In een brief gericht aan de ACF verzocht de Duits-Indonesische jezuïtische priester Franz Magnis Suseno de prijs niet aan Yudhoyono te geven omdat de Indonesische regering zich onvoldoende zou inzetten voor godsdienstvrijheid. De brief lekte uit en leidde in de media tot felle debatten tussen critici van de regering en bondgenoten van de president.
In Jakarta onderstreepte de prominente mensenrechtenactivist Hendardi dat tussen 2006 en 2012 het aantal religieuze incidenten met 20 tot 30 procent is gestegen. De laatste jaren kamp een toenemend aantal kerken met problemen met het verkrijgen van een bouwvergunning en met extremistische moslimorganisaties die lokale autoriteiten onder druk zetten.
De bekendste zaak betreft de Yasminkerk in Bogor, die verzegeld bleef in opdracht van de lokale burgemeester, ondanks een besluit van het Indonesische hooggerechtshof om de kerk te heropenen. Vorige week besloten lokale autoriteiten in de wijk Jatinegara, Oost-Jakarta, een kerk te verzegelen omdat het gebouw geen vergunning had. De voorzitter van de Jatinegarakerk verklaarde dat de kerk al sinds 1991 in de buurt staat en nooit klachten heeft ontvangen van buurtbewoners.
Het aanvragen van een vergunning voor de bouw of renovatie van een kerk is een ingewikkeld procedure, waarbij het overgrote deel van de buurtbewoners schriftelijk toestemming moet verlenen. Lokale politici sluiten vaak deals met conservatieve of radicale moslimorganisaties, die hun eisen op de agenda laten zetten in ruil voor stemmen voor de politici.
De organisaties zijn vaak nauw verbonden aan islamistische ”pesantren” of leerscholen en kunnen hierdoor grote aantallen kiezers mobiliseren. Vooral in West-Java ontstond op deze manier een harde lijn ten opzichte van lokale kerkgemeenschappen en sjiitische moslims.
De regering wordt ervan beschuldigd de ogen te sluiten voor de problemen. Volgens Suseno was de ontvangst van een prijs voor tolerantie de druppel die de emmer deed overlopen.
„Ik kan me niet herinneren dat ik de president ooit heb horen spreken over sjiieten en dat zij ook Indonesiërs zijn”, aldus Suseno in een interview met het gezaghebbende Indonesische tijdschrift Tempo. Hij is ook boos op de stichting, omdat die zou hebben nagelaten om informatie in te winnen bij Indonesische mensenrechtenorganisaties.
Maar de kritiek komt niet alleen uit christelijke hoek. De prominente moslimintellectueel Syaafi Maarif, oud-voorzitter van de op een na grootste moslimorganisatie in Indonesië Muhammadiyah, protesteerde ook fel tegen het besluit van de stichting.
De ACF werd in 1965 opgericht door rabbijn Arthur Schneier om religieuze tolerantie, democratie en vrede te promoten. Eerder ontvingen onder anderen Gordon Brown en Nicolas Sarkozy de prijs.
