Onder de doden zouden zich ten minste zeven soldaten van het rebellenleger bevinden. Enkele plunderaars werden op heterdaad betrapt bij het roven van goederen uit het kantoor van de VN-waarnemersmissie Monuc en uit voorraden van het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties (WFP).

De lavastroom uit de vorige week tot uitbarsting gekomen vulkaan bij het Congolese Goma bracht maandag in een benzinestation vaten brandstof tot ontploffing. Volgens een ooggetuige zijn daarbij vijftig mensen omgekomen. De rebellengroepering, die het in de stad voor het zeggen heeft, noemde een dodental van dertig. Twee vrouwen en twee kinderen zijn met zware verwondingen naar het ziekenhuis overgebracht.

De slachtoffers tapten bij het tankstation illegaal benzine en diesel af, zei een getuige. Het station ligt aan een van de grootste lavastromen uit de nabijgelegen vulkaan, maar het vloeibare gesteente was er zodanig afgekoeld en gestold, dat mensen er overheen konden lopen om er brandstof te stelen. Toch zorgde het magma rond 08.30 uur plaatselijke tijd voor een enorme explosie, die werd gevolgd door een reeks kleinere ontploffingen van vaten met benzine en diesel. De vlammenzee was enorm, met vuurtongen die tientallen meters hoog reikten. De gehele dag was een grote zwarte rookwolk zichtbaar boven de stad in het oosten van Congo.

Afgelopen donderdag kwam de vulkaan Nyiragongo tot uitbarsting. Lavastromen hebben 40 procent van Goma verwoest. Meer dan 300.000 inwoners van de stad sloegen na de eruptie op de vlucht naar het nabijgelegen buurland Rwanda. Gisteren waren vele tienduizenden mensen alweer in Goma teruggekeerd, nog voordat vulkanologen verklaarden dat het veilig was om terug te keren. De winkels zijn weer opengegaan en in het westen van de stad is de stroomvoorziening hersteld.

Met medewerking van de rebellen zijn internationale hulporganisaties begonnen met de distributie van vers drinkwater. De Congolese vulkanoloog Dieudonné Wafula, die de eruptie twee dagen van tevoren voorspelde, denkt dat de vulkaan de komende jaren niet meer zal uitbarsten. Wafula bestudeert de Nyiragongo al zo’n vijftien jaar. De waarschuwing over de aanstaande uitbarsting bereikte door gebrekkige communicatie de inwoners van Goma niet. Volgens de Franse vulkanoloog Jacques Durieux, die in opdracht van de VN poolshoogte nam, is de actieve eruptiefase voorbij. Afgelopen nacht werden nauwelijks aardschokken waargenomen. De weg lijkt daarmee gebaand voor het sturen van hulp aan de getroffen bevolking. Volgens een woordvoerster van het WFP zullen de eerste goederen binnen 24 uur worden uitgereikt.

Memisa Rwanda is vanaf vrijdag actief in de hulpverlening voor het getroffen gebied. Vanuit Cyangugu, waar Memisa Rwanda een lokaal gezondheidsprogramma heeft, zijn door Memisa in totaal 26 Rwandese artsen en verpleegkundigen (allen in dienst van de Rwandese overheid) naar het getroffen gebied vervoerd. Ook Mensen in Nood werkt samen met lokale partners, Caritas Goma en Caritas Rwanda. Mensen in Nood stelt 50.000 euro beschikbaar voor noodhulp. Dit bedrag wordt gebruikt voor plastic zeilen, dekens, inzet van watertanks en andere non-fooditems. Er is een konvooi in voorbereiding om tevens voedsel en water in het gebied te krijgen.

Het Nederlandse Rode Kruis stuurt hulp naar de opvangkampen in Rwanda. Daar gaan 639 grote tenten en 6000 dekens naartoe. Een vliegtuig met de hulpgoederen vertrok maandagavond vanuit Oostende in België. De spullen worden betaald van geld dat door het ministerie van Buitenlandse Zaken is vrijgemaakt. Het ministerie heeft 225.000 euro beschikbaar gesteld aan het Nederlandse Rode Kruis.

Er komt ook speciale hulp voor de kinderen die zijn gevlucht. Unicef, het kinderfonds van de Verenigde Naties, vreest dat veel kinderen tijdens de massale vlucht hun ouders zijn kwijtgeraakt. Congo kan voor het eerst sinds jaren ook weer rekenen op Europese ontwikkelingshulp. EU-ontwikkelingscommissaris Nielson zette maandag de noodzakelijk handtekeningen. De eerste hulp bedraagt 120 miljoen euro. De EU schortte in 1991 de ontwikkelingsrelatie met Congo op, toen het land nog werd geleid door dictator Mobutu.

De Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Michel, brengt dinsdag een bezoek aan Goma. Michel verblijft momenteel in Botswana, om oud-president Masire bij te praten over het voorbereidend Congolees vredesoverleg dat vorige week in Brussel plaatsvond.