„Berging Koersk doorbraak voor de toekomst
Dat de berging van de kernonderzeeër Koersk door de internationale gemeenschap gebeurde, is een doorbraak voor de toekomst, vindt Igor Spassky. De 75–jarige Rus, namens de Russische regering opdrachtgever voor het naar boven halen van het schip, nam donderdag in Schiedam het eerste exemplaar in ontvangst van het boek De berging van de Koersk.
Het 188 pagina’s tellende werk van schrijver Hans Offringa is gemaakt in samenwerking met Mammoet, het Nederlandse hijs– en transportbedrijf dat samen met Smit Internationale de berging leidde. Het boek is een historisch document over de ramp met de op 12 augustus 2000 gezonken onderzeeër, waardoor alle 118 bemanningsleden om het leven kwamen.
Het ongeluk zou veroorzaakt zijn door een ontploffing van licht ontvlambare torpedobrandstof. De Koersk zonk direct naar de bodem van de Barentszzee. De berging van de Koersk beschrijft hoe Mammoet en Smit vervolgens het gevaarlijke karwei klaarden om het schip met aan boord twee kernreactoren en 24 raketten van 110 meter diepte te halen.
„Toen ik uit de media vernam dat de Koersk was gezonken, dacht ik meteen: dit is een klus voor ons", beschrijft directeur Frans van Seumeren van Mammoet in het boek. Mammoet was al bekend in Rusland, omdat het bedrijf het dak op het Olympisch Stadion van Moskou had gezet. Toch had het heel wat voeten in aarde voor het bedrijf mocht meedoen.
De opdracht lag eerst bij een ander consortium, maar dat kon de berging niet in 2001 doen. Mammoet hapte wel toe en liet in vier maanden 5 miljoen kilo staal verwerken tot gereedschap dat bij de berging gebruikt moest worden. Door middel van een hijsplatform vol kranen werd de Koersk naar boven gehaald en naar een dok in Moermansk vervoerd.
Het werk was technisch ingewikkeld en lag politiek en militair zeer gevoelig. Verschillende keren overwogen deelnemers aan het project om te stoppen. „We stonden onder tijdsdruk en het weer was bovendien slecht", zei Van Seumeren. „De wetenschap dat we een groot graf naar boven haalden, maakte het werk extra dramatisch. Door de teamgeest tussen de Russen, de Nederlandse bergers en de Schotse duikers hebben we het gered."
Volgens Spassky zijn meer van dit soort internationale samenwerkingsverbanden noodzakelijk om over de hele wereld andere schepen van de zeebodem te takelen. „Dat moet gebeuren, want ze brengen grote schade toe aan het milieu."
Zijn rechterhand Victor Baranov, ontwerper van de Koersk, vindt het boek over de Koersk „een herinnering aan degenen die zijn overleden en aan de ’mission impossible’ van de berging die slaagde".
In Rusland is het hoofdstuk ’Koersk’ nog niet afgerond. Het officiële onderzoek naar de ramp werd met goedkeuring van president Poetin in juli 2002 afgesloten. Toch bestaat onder nabestaanden veel onvrede over de manier waarop de autoriteiten het onderzoek naar de oorzaak hebben geleid. Ook over de rol van de marine leven vragen.
Volgens Baranov schijven de Russische media nog geregeld over de Koersk en lopen er diverse juridische procedures. Hij begrijpt dat wel. „Mijn eigen boek over de ondergang van de Koersk zal ik ook pas kunnen sluiten als ik er niet meer ben."