Hongerstakingen tekenen wanhoop in Guantanamo
GUANTANAMO BAY (ANP). Meer dan de helft van de gevangenen in Guantanamo Bay is in hongerstaking. Velen van hen zitten al jaren vast, soms al sinds 2002, zonder dat ze ooit een proces hebben gehad of zelfs maar in staat van beschuldiging zijn gesteld. Zestien hongerstakers worden gedwongen gevoed.
Hongerstakingen worden vaker als protestmiddel gebruikt in het gevangenkamp, waar de gedetineerden verder weinig mogelijkheden tot verzet hebben. De huidige staking, die op 6 februari begon, is een van de langdurigste in het omstreden kamp. De protesten liepen in april uit op gewelddadigheden, waarbij gedetineerden geïmproviseerde wapens gebruikten. De militaire bewakers grepen in, maar konden een vervolg van de hongerstaking niet voorkomen.
Van de 166 gevangenen komen bijna 100 mensen in aanmerking om te worden vrijgelaten. Maar door restricties van het Amerikaanse Congres en de angst voor mishandeling in hun thuisland, moeten ze in het kamp blijven.
Het gevangenkamp op Guantanamo Bay werd in 2002 geopend om de terreurverdachten vast te houden die na de aanslagen van 11 september 2001 gevangen waren genomen in onder meer Afghanistan en Pakistan. Sindsdien zijn de Verenigde Staten herhaaldelijk beschuldigd van marteling.
Het Internationale Rode Kruis signaleerde in 2004 al dat de VS er verhoormethodes gebruikten die neerkomen op marteling. Human Rights Watch sprak in 2011 van „overweldigend bewijs” voor marteling onder de vorige Amerikaanse president George Bush.
President Barack Obama noemde bij zijn aantreden in 2009 sluiting van Guantanamo Bay een van zijn belangrijkste doelstellingen. Zijn plan om binnen een jaar de gevangenen te laten overplaatsen naar zwaarbeveiligde gevangenissen op het Amerikaanse vasteland, stuitte echter op groot verzet. Ook de intentie om de verdachten te berechten door Amerikaanse rechters, liep stuk op weerstand van vooral de Republikeinen.
Het zelfverklaarde brein achter de terreuraanslagen van ‘9/11’, Khalid Sheikh Mohammed, zou worden berecht door een rechtbank in New York. De stad verzette zich daar echter fel tegen; zijn berechting zou een te groot veiligheidsrisico vormen. Daarom is het nu de bedoeling dat Mohammed en vier anderen door een militaire rechtbank worden berecht.
Van 36 gevangenen is zeker dat ze kunnen worden berecht in civiele of militaire rechtbanken, maar het Congres weigert civiele zaken te bekostigen. Van 48 gevangenen is vastgesteld dat het te gevaarlijk is om ze vrij te laten, maar dat ze niet kunnen worden berecht.