De AIV ging ver. Volgens de raad moet de EU de relaties met Israël beperken of bevriezen als Israël geen einde maakt „aan de groeiende kolonisering van de bezette gebieden.” Producten uit de Joodse nederzettingen in dit gebied zouden apart moeten worden gelabeld of zelfs worden geboycot.

Ook mogen contacten met Hamas niet uit de weg worden gegaan. Als Amerika’s inspanningen om beide partijen weer met elkaar te laten praten uitblijven „of dreigen de verkeerde kant op te gaan doordat de onredelijke Israëlische posities te veel worden ontzien”, dan moet de EU er niet voor terugdeinzen haar „eigen verantwoordelijkheid” als bemiddelaar op te nemen.

Hardere houding

Het advies haalde in Israël het nieuws niet. Maar andere ontwikkelingen waaruit blijkt dat Europa in de toekomst mogelijk een hardere houding tegenover Israël gaat innemen, komen wel geregeld in de krant of op nieuwswebsites.

Het voorstel van EU-buitenlandcoördinator Catherine Ashton eerder dit jaar om producten uit Joodse nederzettingen op de Westoever „correct” te labelen, kreeg in Israël bijvoorbeeld de nodige aandacht. De EU erkent het Israëlische bestuur over de Golanhoogvlakte, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem niet. Daarom mogen de producten uit deze gebieden volgens Ashton niet dezelfde voorkeursbehandeling krijgen als de producten die uit het Israël van voor de grenzen van 1967 komen.

De website van de krant Ma’ariv berichtte donderdag dat negentien vroegere Europese topfunctionarissen een koerswijziging van het huidige Europese beleid ten opzichte van Israël bepleiten. Ashtons voorganger Javier Solana, de Italiaanse oud-premier 
Giuliano Amato, de Franse oud-premier Lionel Jospin en de vroegere EU afgezant voor het Midden-Oosten Miguel Moratinos roepen de EU ertoe op een volledige bouwstop in de Westoever te eisen en Israël als bezettende staat verantwoordelijk te houden voor alles wat er op de Westoever gebeurt.

Israëlische zegslieden hebben herhaaldelijk beklemtoond dat alleen onderhandelingen de impasse in het vredesproces tussen Israël en de Palestijnen kunnen doorbreken. De Palestijnse president Mahmud Abbas weigert echter aan de onderhandelingstafel te gaan zitten, omdat Israël de uitbreiding van nederzettingen niet wil stopzetten.

Discriminerend

Israël wijst het apart labelen van producten uit de Golanhoogte, de Westelijke Jordaanoever en een groot deel van de stad Jeruzalem af. „Ze denken dat de Westoever controversieel gebied is en dat producten uit die regio daarom apart gelabeld moet worden”, zegt Yigal Palmor, de woordvoerder van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken.

„Maar waarom maken ze er geen universele maatregel van? Waarom niet alle producten uit alle controversiële gebieden in de wereld apart labelen? Alleen Israël eruit lichten is discriminerend. Labelen is of universeel, of discriminerend. Er is geen andere weg.”

Palmor begrijpt niet wat de adviesraad beoogt met het dreigement van het beperken of bevriezen van relaties. De veronderstelling is dat Israël 
geen goed argument heeft om op de Westoever te zijn en zal zwichten voor druk. Maar daarin vergissen voorstanders van pressie zich.

De kans bestaat namelijk dat Hamas het gebied overneemt en vanuit de Westoever Israël met raketten beschiet. „Als Europa druk uitoefent op Israël zou het zich dan onmiddellijk terugtrekken uit de Westoever en zichzelf blootstellen aan een duidelijk en onmiddellijk gevaar? Natuurlijk niet. Ze houden daar geen rekening mee.”

Het boycotten van producten van nederzettingen op de Westoever gaat volgens Palmor in tegen bestaande internationale handelsverdragen. Onder de bepalingen van de Wereldhandelsorganisatie kan er geen boycot worden ingesteld. „Ze zijn kennelijk bereid internationale handelswetten te verbreken teneinde een specifiek land te discrimineren.”

Vijandigheid

Palmor wijst erop dat een aantal landen contact met Hamas heeft onderhouden, waaronder Noorwegen, Turkije en Rusland. Deze contacten hebben niet tot vooruitgang geleid. Hamas gaat door met het afschieten van raketten op Israël, en ondanks bemiddelingspogingen is de vijandigheid van Hamas tegen de Palestijnse Autoriteit sterker dan ooit.

Wat een mogelijk actieve rol van Europa in het vredesproces betreft, zegt Palmor dat Israël er niet op tegen is dat de EU ideeën naar voren brengt. „Wij verwelkomen elk concreet idee dat de Palestijnen in staat stelt weer te onderhandelen. Het punt is dat zij geen clou hebben van wat er gedaan moet worden. Geloven ze echt dat de EU nog een rol te vervullen heeft als de aanbevelingen geaccepteerd worden – zoals het druk uitoefenen op Israël en het boycotten van producten? Ze spreken zichzelf tegen.”