Alex van Pijkeren (51) en Corné van der Horst (32) zijn allebei al vele jaren werkzaam als vormgever bij het Reformatorisch Dagblad. Enkele jaren geleden ontwierpen ze samen de dagelijkse bijlage Puntkomma. Van Pijkeren was eerder al betrokken bij diverse restylingsoperaties van de krant.

Het ontwerpen van een tabloid­format voor het RD is tot nu toe hun grootste klus. Sinds bijna een jaar zitten ze nu samen iedere dag te ontwerpen in een aparte ‘tabloidkamer’ naast de newsroom van het RD.

Hoe verschillend ze ook zijn; in hun zwijgzaamheid en gelijkmatigheid lijken beide vormgevers sprekend op elkaar. Geschreeuwd is er de afgelopen maanden dan ook nooit in hun werkkamer. Geknikt en gehumd des temeer. Aan een paar woorden of een hoofdknik hebben Van Pijkeren en Van der Horst genoeg om elkaar te begrijpen. Openbare optredens schuwen ze. „Laat ons maar lekker rustig werken.”

Tot in detail uitleggen hoe zo’n ontwerpproces verloopt, kunnen ze niet. Een probleem waar alle creatievelingen tegen aanlopen. Want als je een creatief proces in woorden kunt opsluiten, is het niet creatief meer. Alex van Pijkeren: „Onze opdracht was om een tabloidkrant te ontwerpen die vertrouwd zou zijn voor de lezers van het RD. Het moest dus echt het RD blijven. Dan heb je al een richting. Geen gekke dingen dus.”

Want vormgevers zijn nog wel eens in voor iets bijzonders. „Zo hebben we geëxperimenteerd met de kop van de krant op de voorpagina”, vertelt Van der Horst. „Kun je die afkorten tot RD.nl bijvoorbeeld, en hem zo meer in lijn brengen met de website? Al snel werd duidelijk dat de naam voluit geschreven moest blijven van de directie en hoofdredactie. Het is de ruggen­graat van onze krant, daar moet je niet mee rommelen. Maar het bijzondere was dat wij samen ook al tot die conclusie gekomen waren, puur op grafische gronden, als je het zo wilt noemen.”

Een vertrouwde maar toch frisse krant ontwerpen. Van Pijkeren kijkt nog eens naar zijn grote computerscherm. „Het is natuurlijk niet zo dat je bij nul begint. Het ontwerp van de tabloid is in lijn met de bijlage Puntkomma, om maar eens wat te noemen. Zo is het letterstype hetzelfde. Dat geeft al vastheid bij het ontwerpen. Je gaat dingen bedenken, combineren en we hebben heel veel gepraat met redacteuren doordat een van ons beiden altijd aanwezig was op bijeen­komsten van de projectgroepen die nadachten over de nieuwe tabloid. Dus was je vanaf het begin betrokken bij de ideeën die er waren. Dat gaf inspiratie.”

Van der Horst roemt ook de inbreng van individuele redacteuren. „Die kwamen soms met erg goede voorstellen die je zo kon gebruiken. Een krant is natuurlijk het product van teamwerk. Dat geldt ook bij het ontwerpen. Wij hebben absoluut voorkomen dat we op een eiland kwamen te zitten. Zo we daar al de kans voor hadden gekregen, want de samenwerking met de project­leiding was heel close.”

Inmiddels zijn er proefkranten gedrukt en verspreid onder de lezers. Ook bij het uitzetten van de proefkranten zijn de beide vormgevers nadrukkelijk betrokken. Van Pijkeren: „Het is heel mooi om te horen dat de proefkranten zo enthousiast werden ontvangen. Dat geeft weer inspiratie. Maar we hebben op aangeven van de lezers ook dingen aangepast.”

In het proces van uitdenken en ontwerpen werden de beide grafici bijgestaan door art­directors.Een van hen, Koos Staal, die mede-eigenaar is van het ontwerpbureau Staal & Duiker in Haren, heeft een paar keer meegekeken en adviezen gegeven. „Bij het ontwerp van de bijlage Puntkomma was hij heel nauw betrokken, maar nu stond hij wat meer op afstand”, zegt Van der Horst. „Voor ons was zijn inbreng van groot belang.” „En zijn goedkeuring ook”, lacht Van Pijkeren.

Als de lezers straks de tabloid straks omarmen als hún krant zijn beide vormgevers tevreden. Van der Horst: „Al stopt dit project natuurlijk niet echt als de tabloid van de persen rolt. Er zullen steeds weer dingen aangepast moeten worden. En we zullen op termijn misschien ook weer vernieuwingen gaan doorvoeren.”

„Uitdagingen genoeg dus”, meent Van Pijkeren. Van der Horst knikt. „We zijn tevreden. Het was een absolute uit­daging waar we erg van genoten hebben.”