Vijf vragen over de gestegen huizenprijzen
DEN HAAG (ANP) – De Nederlandse huizenprijzen stegen met 250 procent tussen 1995 en 2008. Belangrijkste oorzaak: Nederlanders konden bijzonder ruim lenen bij banken, blijkt uit een onderzoek van de tijdelijke commissie huizenprijzen in de Tweede Kamer. Vijf vragen aan commissievoorzitter en D66-Kamerlid Kees Verhoeven.
Wat waren de belangrijkste oorzaken van die stijging?
„De belangrijkste is de ruime leencapaciteit. De economie trok aan in de jaren 90 en banken kwamen met hypotheken waardoor mensen steeds meer konden lenen. Dat werd aangewakkerd door de hypotheekrenteaftrek. Consumenten werden verleid om maximaal geld te lenen en maximaal rente af te trekken. Mensen konden soms zeven keer hun inkomen lenen. Daarnaast bleef de productie van huizen achter, waardoor er nauwelijks een dempend effect was op de prijsstijgingen.”
Wie was schuldig?
„De schuldvraag beantwoorden we niet. Wel is duidelijk dat banken en financiële tussenpersonen en wat wij noemen de ‘bouwpolder’ (gemeenten, projectontwikkelaars en woningcorporaties) in die jaren enorm hebben geprofiteerd van de stijgingen en veel geld hebben verdiend.
Wie had moeten ingrijpen?
,De overheid heeft verzuimd in te grijpen of op z’n minst af te remmen. Eind jaren 90 werd er gewaarschuwd door De Nederlandsche Bank, door wetenschappers en door de Consumentenbond. De overheid had eerder kunnen en moeten ingrijpen, maar de politiek voelde de urgentie niet en betrokken partijen hadden geen belang bij ingrijpen. Alle partijen op de woningmarkt moeten nu kritisch terugkijken.”
Wat kan de overheid doen tegen te hoge hypotheken?
„De leencapaciteit - dat wat mensen kunnen krijgen voor een hypotheek - moet beperkt worden. Dan demp je de golven van de prijsontwikkeling in de huizenmarkt. Het kabinet heeft al maatregelen genomen om de verhouding tussen de hoogte van de hypotheek en de waarde van het huis te verlagen, maar ook de verhouding tussen de hoogte van de hypotheek en het inkomen moet omlaag. Daar moet een harde bovengrens komen.”
U pleit ook voor meer ruimte om zelf te bouwen. Gaat Nederland dan op België lijken, waar iedereen overal grond mag kopen en mag bouwen?
„Nee, dat is niet de bedoeling. Nederland is een dichtbevolkt land en de overheid moet de ruimtelijke ordening in eigen hand houden. Maar het moet wel in elke gemeente mogelijk worden om naar eigen idee te bouwen. We willen een beetje ruimte van België combineren met de strakheid van Nederland.”
