Gloeiende lava overspoelde de stad en veroorzaakte talrijke branden. De meeste van de honderdduizenden vluchtelingen zochten hun heil in buurland Rwanda, maar de hulpverlening is er ronduit beroerd.

De Verenigde Naties en vulkaanexperts hebben afgelopen weekeinde veelvuldig gewaarschuwd voor een massale en dus chaotische terugkeer. De lavastroom lijkt tot stilstand te zijn gekomen en er zijn minder aardbevingen in de regio, maar het gevaar is allerminst geweken. Bovendien is er in Goma geen schoon drinkwater voorhanden. Sommige gevluchte Congolezen hebben al water gedronken uit het vervuilde, nabijgelegen Kivu-meer. Artsen vrezen voor een uitbraak van cholera.

Het westelijk deel van Goma, dat van de rest van de stad was afgescheiden door een 3 meter hoge en 300 meter brede lavastroom, is door een ’brug’ van gestolde lava bereikbaar. Het is minder gehavend dan het centrum van Goma, waar onder meer de kathedraal in vlammen is opgegaan. Het dodental wordt vooralsnog op 45 geschat. Rond Goma zijn hele dorpen verzwolgen door de lava en het is nog niet zeker of iedereen hier tijdig kon vluchten.

De rebellenbeweging RCD, die Goma in handen heeft, heeft een crisiscomité ingesteld om de gevolgen van de vulkaanuitbarstingen het hoofd te bieden. „Wij proberen ons ondanks onze gebrekkige mogelijkheden te organiseren. De hulpverlening is over vier zones verdeeld. Een vooraanstaand lid van onze beweging is verantwoordelijk voor zo’n zone”, aldus secretaris-genearal Azarias Ruberwa van de RCD. Het comité wil samenwerken met de Verenigde Naties en de internationale hulporganisaties. De Europese Commissie zegde zondag 5 miljoen euro toe voor noodhulp.

De Congolese president Joseph Kabila van Congo stuurt binnenkort een regeringsdelegatie naar Goma. Het is de eerste keer sinds het uitbreken van het huidige conflict in 1998 dat regeringsleden zich in die regio wagen. Goma is het bolwerk van de RCD, de rebellenbeweging die wordt gesteund door Rwanda. Niet alle gevluchte inwoners van Goma dragen de RCD een warm hart toe en velen voelen zich ook niet echt welkom in de overvolle opvangkampen in Rwanda.

De Congolese regering heeft een noodfonds van 450 miljoen Congolese frank (ongeveer 1,5 miljoen euro) beschikbaar gesteld. Bovendien is er een nationaal solidariteitsfonds opgericht.

Een aantal internationale hulporganisaties dat werkzaam is in Goma, is ernstig gedupeerd door de lavastroom. Zo zijn de kantoren van Artsen zonder Grenzen (AzG) en World Vision verwoest. Het team van AzG is naar Gisenyi gevlucht, een grensplaats in Rwanda. AzG en World Vision, de grootste christelijke hulporganisatie in de wereld, zijn inmiddels met noodhulp begonnen. AzG heeft vanuit de Rwandese hoofdstad Kigali medewerkers, medicijnen en water naar Gisenyi gestuurd. Ook zijn teams naar andere plaatsen gestuurd om hulpacties op te starten.

De BBC meldde zondag dat de lava het Kivumeer heeft bereikt. Dat levert een extra gevaar op. Het meer bevat van nature veel methaangas en kooldioxide. Beide kunnen door de instroom van gloeiendhete lava in levensgevaarlijke concentraties vrijkomen. De kans op explosies van methaangas boven het meer is niet denkbeeldig.