Thatcher werd in 1979 de eerste vrouwelijke premier van het Verenigd Koninkrijk, nadat haar Conservatieve Partij bij de verkiezingen voor het Lagerhuis het regerende Labour had verslagen. Zij had 4 jaar daarvoor de strijd om het leiderschap van de partij gewonnen van oud-premier Edward Heath.

De eurosceptische Thatcher kreeg om haar onwrikbare houding tegenover de vakbonden en in de oorlog met Argentinië om de Falkland-eilanden de bijnaam The Iron Lady (IJzeren Dame). In 1983 en 1987 kreeg haar partij opnieuw de meerderheid in het Lagerhuis. In 1990 trad zij af, nadat in heel Groot-Brittannië rellen waren uitgebroken over het plan van de regering om een inkomensonafhankelijke belasting, de poll tax, in te voeren.

Thatcher kwam in 1958 in het Lagerhuis voor het kiesdistrict Finchley, in de buurt van Londen. Zij zou dat district tot 1992 blijven vertegenwoordigen. Van 1970 tot en met de verkiezingen van 1974 was de kruideniersdochter onder Heath minister van Onderwijs en Wetenschap.

Thatcher was bevriend met de Amerikaanse president Ronald Reagan, met wie ze de felle afkeer van het communisme deelde. Zij stond bekend als euroscepticus. Een van haar belangrijkste politieke prestaties was dat zij een korting bedong op de Britse bijdrage aan de toenmalige Europese Economische Gemeenschap, de latere Europese Unie.

Reacties

De aartsbisschip van Canterbury, Justin Welby, heeft met droefheid kennisgenomen van het overlijden van Margaret Thatcher. „Ik bid voor haar zoon en dochter, kleinkinderen, familie en vrienden. Het is goed om vandaag dankbaar te zijn voor een leven in dienst van de gemeenschap, en tevens te erkennen dat het geloof haar inspireerde en ondersteunde.”

De voormalige first lady Nancy Reagan: „Ik ben zeer bedroefd. Het is bekend dat mijn man (Ronald Reagan) en Lady Thatcher een heel bijzondere relatie hadden als leiders van hun respectievelijke landen. Ronnie en Margaret waren politieke zielsverwanten.”

Voormalig bondskanselier Helmut Kohl: „Ze was een geweldige vrouw en niemand kon in haar schoenen staan. Ze was een van de meest begaafde premiers die er ooit zijn geweest. In veel situaties en in confrontaties met de vijand hield ze stand. Je kon alleen over haar spreken met groot respect, zelfs als je over sommige zaken een andere mening had.”

Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Edoeard Sjevardnadze van de Sovjet-Unie: „Thatcher was een van de meest prominente politieke figuren van de 20e eeuw. Het Verenigd Koninkrijk en Margaret Thatcher persoonlijk speelden een belangrijke bemiddelende rol in de normalisering van de betrekkingen tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Reeds bij onze eerste ontmoeting in 1986 maakte ze een onvergetelijke indruk”.

De Ierse republikeinse politicus en voormalig woordvoerder van de IRA Gerry Adams over de rol die Thatcher speelde in Noord-Ierland: „Haar steun aan de oude draconische militaire politiek heeft de oorlog verlengd en groot lijden veroorzaakt. Ze maakte gebruik van censuur, samenzwering en het doden van burgers door geheime operaties, en ze weigerde het recht van burgers te erkennen om te stemmen op een partij van hun voorkeur.”

President François Hollande van Frankrijk: „Thatcher was een grote persoonlijkheid die een nadrukkelijke stempel heeft gezet op de geschiedenis van haar land. Gedurende haar openbare leven, met conservatieve opvattingen waar ze geheel achter stond, hield ze zich bezig met de belangen en de invloed van het Verenigd Koninkrijk. Ze onderhield een relatie met Frankrijk die open en eerlijk was en had met president François Mitterrand constructieve en vruchtbare gesprekken over de Kanaaltunnel”.

Voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy: „Mevrouw Thatcher was, zoals ze toen was, een zeer opmerkelijke persoonlijkheid en een van de meest invloedrijke Europese leiders van haar tijd. Tijdens haar bewind gedurende 11 jaar, was mevrouw Thatcher een kracht van verandering in het Verenigd Koninkrijk en net zo belangrijk in het vormgeven van de Europese agenda.”

De Duitse bondskanselier Angela Merkel: „Thatcher was een van de belangrijkste leiders in de wereldpolitiek van haar tijd. Ze heeft in een vroeg stadium de kracht van de vrijheidsbewegingen in Oost-Europa herkend en zich daar vroeg voor ingezet. Haar aandeel in het beëindigen van de deling van Europa en het einde van de Koude Oorlog zal ik niet vergeten”, aldus Merkel. De bondskanselier zei ook dat Thatcher als vrouwelijke premier een voorbeeld is geweest voor veel andere vrouwen.

De Amerikaanse president Barack Obama: „Met het overlijden van barones Margaret Thatcher heeft de wereld een van de grote voorvechters van onafhankelijkheid en vrijheid verloren, en de Verenigde Staten hebben een echte vriendin verloren. Ze geldt als een voorbeeld voor onze dochters dat er geen glazen plafond is dat niet kan verbrijzelen. Hier in de Verenigde Staten zijn er velen die nooit zullen vergeten hoe ze schouder aan schouders stond met president Reagan, de wereld eraan herinnerend dat we niet simpelweg worden voortgedreven door de golven van de geschiedenis - we kunnen die vormen met morele overtuigingskracht, onwankelbare moed en een ijzeren wil. Ze wist dat we met moed en vasthoudendheid de Koude Oorlog konden winnen.”

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu: „Barones Margaret Thatcher was werkelijk een groot leider, een vrouw van principes, vasthoudendheid, overtuiging, kracht; een vrouw van postuur. Ze was een standvastige vriend van Israël en van het Joodse volk. Ze inspireerde een hele generatie van politieke leiders.”

Voormalig leider van de toenmalige Sovjet-Unie Michael Gorbatsjov: „Margaret Thatcher was een groot politica en een intelligent mens. Ze zal voortleven in onze herinnering en in de geschiedenis.” „Thatcher was een politica wier woord behoorlijk gewicht had”, omschrijft de Sovjetleider die met zijn perestrojka-politiek de ontmanteling van de Sovjet-Unie inzette. „Onze eerste ontmoeting in 1984 was het begin van een relatie die soms moeizaam was, niet altijd soepeltjes liep, maar van beide kanten wel serieus werd genomen.”

Oud-premier Tony Blair (Labour): „Margaret Thatcher was een monumentaal politiek figuur. Heel weinig leiders krijgen de kans niet alleen het politieke landschap van hun land te veranderen, maar ook dat van de wereld. Margaret was zo’n leider. Haar invloed was wereldwijd en immens. En sommige veranderingen die ze in Groot-Brittannië doorvoerde werden, tenminste tot op zekere hoogte, voortgezet door de Labour-regering en werden toegepast door regeringen over de hele wereld. Als mens was ze vriendelijk en grootmoedig en ze heeft me altijd enorm gesteund als premier, ook al vertegenwoordigden we verschillende kanten van de politiek. Zelfs als je het zo oneens met haar was als ik over bepaalde onderwerpen, soms ernstig oneens, kon je niet anders dan respect hebben voor haar karakter en haar bijdrage aan het Britse leven.”

Labour-leider Ed Miliband: „We zullen ons Thatcher herinneren als een unieke figuur. Ze gaf de politiek van een hele generatie opnieuw vorm en was een immense persoonlijkheid op het wereldtoneel. De Labourpartij was het oneens met het meeste wat ze deed en ze zal altijd controversieel blijven. Maar we kunnen het oneens zijn en toch groot respect hebben voor haar politieke verworvenheden en haar persoonlijke kracht. Ze droeg haar laatste, moeizame jaren met waardigheid en kracht. Critici en aanhangers zullen zich haar herinneren zoals ze op haar hoogtepunt was.”

Oud-premier Gordon Brown (Labour): „Thatcher zal niet alleen herinnerd worden als de eerste vrouwelijke Britse premier en voor het feit dat ze 11 jaar het ambt bekleedde, maar ook om de vastberadenheid en de veerkracht waarmee ze al haar diensten in de politiek uitvoerde. Zelfs degenen die het oneens met haar waren, twijfelden nooit aan de kracht van haar overtuigingen en haar onwankelbare geloof in de bestemming die Groot-Brittannië in de wereld heeft.”

Secretaris-generaal Ban Ki-moon van de Verenigde Naties: „Ik herinner me haar om haar grote leiderschap, waarbij ze zich inzette voor vrede en veiligheid op het hoogtepunt van de Koude Oorlog, en ook omdat ze een rolmodel was voor vrouwen. Ze was de eerste vrouwelijke premier van haar land en daarmee heeft ze vrouwen hoop gegeven. Ze heeft mij en velen geïnspireerd door haar leiderschap.”

De Londense burgemeester Boris Johnson, die ambities heeft om de Conservatieven te leiden: „Erg bedroefd om te horen over de dood van barones Thatcher. De herinnering aan haar zal nog leven lang nadat de wereld de grijze pakken van de hedendaagse politiek is vergeten.”

Neelie Kroes, Europees commissaris, prominent VVD’er: „Thatcher inspireerde mij en een generatie van vrouwen om te zien dat wij kunnen slagen en leiden in de politiek. Dat is zoals ik me haar zal herinneren.”

Koningin Elizabeth treurt om de dood van Margaret Thatcher. Een woordvoerder van Buckingham Palace heeft Britse media laten weten dat de koningin haar medeleven heeft betuigd aan de familie van de oud-premier. “De koningin was verdrietig toen ze het nieuws van de dood van barones Thatcher hoorde”, aldus de woordvoerder, die ook meldt dat Elizabeth II een privéboodschap met haar condoleance naar de familie gaat sturen.

Premier Mark Rutte: „Margaret Thatcher was een van de grote politieke leiders van de late twintigste eeuw. Een icoon. En een voorbeeld voor heel veel vrouwen in de politiek voor wie zij de weg plaveide. Margaret Thatcher heeft op haar eigen unieke manier de Engelse samenleving omgeturnd in een tijd dat verandering nodig was. En ze heeft realisme gebracht in het debat over Europa. Ze ging niet voor de populariteitsprijs, maar voor het resultaat. Haar wilskracht en doorzettingsvermogen waren bij haar leven al legendarisch. Dat kwam ook door de duidelijke manier waarop ze haar politieke overtuiging wist te verwoorden. Die overtuiging, vastberadenheid en duidelijkheid zijn voor mij een voorbeeld tot op de dag van vandaag.”

VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra: „Met het overlijden van Margareth Thatcher verliest Groot-Brittannië een groots politica. ‘The Iron Lady’ was een staatsvrouw die landsbelang altijd verkoos boven haar eigen populariteit. Ze was daarnaast een icoon op het politieke wereldtoneel en een inspiratiebron voor velen.”

Alexander Pechtold, leider van D66: „Thatcher overleden, icoon uit mijn jeugd. Vanavond de film met Meryl Streep maar eens terugkijken.”

De Britse premier David Cameron: „Groot-Brittannië heeft een groot leider verloren, een groot premier en een grote Brit.”

PVV-leider Geert Wilders: „Thatcher was een van mijn helden. Ze had daadkracht, visie en lef. Een geweldige leider en politica. Ik condoleer het Britse volk en haar nabestaanden met dit enorme verlies.”