Patstelling in Italiaanse formatie
ROME (ANP) – President Giorgio Napolitano van Italië heeft vrijdag de rol van formateur op zich genomen. Het lukte Pierluigi Bersani, de leider van de Democratische Partij (PD), deze week niet voldoende steun te krijgen voor een regering. De PD won de verkiezingen eind februari, maar kreeg door het bijzondere kiesstelsel wel een meerderheid in de Kamer van Afgevaardigden, maar niet in de Senaat.
Volgens Bersani werken de andere partijen niet mee om het land aan een stabiele regering te helpen. De Beweging 5 Sterren (M5S), die cabaretier Beppe Grillo aanstuurt, is het op veel punten eens met Bersani’s voorstellen, maar weigert uit principe iedere steun en wil slechts wet voor wet beoordelen. Het Volk van de Vrijheid (PdL) van Silvio Berlusconi stelt „onacceptabele” eisen, vindt Bersani. Zo zou Berlusconi het presidentschap opeisen.
Vrijdag hoorde Napolitano de fractievoorzitters aan. Hij zal daarna beslissen hoe de formatie verder moet. Als het hem lukt een van de partijen te overtuigen de PD alsnog te steunen, kan Bersani, of iemand anders van zijn partij, een regering vormen. Zo niet, is er een aantal mogelijkheden.
De president zou de tweede partij in de Kamer (M5S) kunnen vragen een regering te vormen. Maar die heeft op haar beurt de steun nodig van de PD. Steun die zijzelf niet wilde verlenen. Meer voor de hand ligt dat Napolitano zelf een regering aanstelt.
Aan het hoofd van deze ‘presidentsregering’, zoals dat in Italië heet, zou een PD-lid met een wat onafhankelijker karakter moeten staan. Senaatsvoorzitter en voormalig antimaffia-aanklager Pietro Grasso of grondwetexpert Stefano Rodotà bijvoorbeeld. Die krijgt als specifieke opdracht zo snel mogelijk een nieuwe kieswet door het parlement te loodsen, zodat de Italianen in het voorjaar van 2014, als er ook Europese verkiezingen zijn, opnieuw kunnen stemmen.
Berlusconi zou liever meteen naar de stembus gaan. In de peilingen haalt hij het meeste voordeel uit de huidige patstelling. De PD is onderling verdeeld over samenwerking met Berlusconi en M5S krijgt steeds meer kritiek van de eigen kiezers op zijn passieve houding.
Alleen de volgende president kan nieuwe verkiezingen uitschrijven. Omdat zijn mandaat in mei afloopt, heeft Napolitano niet meer het recht het parlement te ontbinden. Half april moet het parlement een nieuwe krachtmeting aangaan om met een tweederdemeerderheid een nieuw staatshoofd te kiezen.
Volgens Grillo is een nieuwe regering niet eens nodig. Hij pleit op zijn blog voor het ‘Belgische model’, waarbij de demissionaire regering-Monti aanblijft tot de volgende verkiezingen.