De EU zei de radicale uitlatingen van Mahathir te betreuren en kwalificeerde deze als „beledigend, antisemitisch en in tegenspraak met de beginselen van tolerantie, dialoog en samenwerking die in Europa en in de islamitische wereld gelden.”

De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken, Franco Frattini, zei dat de regeringsleiders van de EU, die vandaag bijeenkwamen, nog terug zullen komen op de toespraak van Mahathir, die grote nadruk legde op de tegenstelling tussen de islamitische wereld en het Joodse volk.

Premier Mahathir staat bekend als een gematigd leider, maar hij doet af en toe erg ongenuanceerde uitspraken. Hij riep donderdag de 1,3 miljard moslims in de wereld op om zich te verenigen tegen de Joden, die anderen voor hen zouden laten vechten en sterven. Hij vroeg moslims ook om fundamentalisten te negeren die prediken dat wetenschap onislamitisch is. „We hebben wapens en raketten nodig, bommen en gevechtsvliegtuigen, tanks en oorlogsschepen voor onze verdediging. Omdat we worden ontmoedigd om wetenschap en wiskunde te studeren kunnen we niet eens onze eigen wapens produceren”, aldus de 77-jarige Mahathir, die eind deze maand na 22 jaar premierschap met pensioen gaat.

Mahathir sprak harde taal over wat hij de dominantie van de Joden noemde. „De Europeanen hebben 6 miljoen van de 12 miljoen Joden vermoord. Toch regeren die Joden de wereld vandaag bij volmacht”, verklaarde de premier. „We staan tegenover een volk dat denkt. Ze hebben 2000 jaar van pogroms overleefd, niet door terug te slaan, maar door te denken. Ze vonden het socialisme uit, het communisme, de mensenrechten en de democratie, waardoor hen vervolgen fout lijkt, waardoor zij gelijke rechten met anderen kunnen genieten. Hiermee hebben zij nu de macht in de machtigste landen gegrepen en zijn zij, deze kleine gemeenschap, een wereldmacht geworden.”

„De 1,3 miljard moslims kunnen niet worden verslagen door een paar miljoen Joden. Er moet een manier zijn”, aldus Mahathir. Hij stelde nieuwe, geweldloze tactieken voor, zoals het verbeteren van de politieke, economische en demografische macht van de moslimlanden. Hij riep op tot een strategische terugtrekking en herbezinning die moeten leiden tot de „ultieme overwinning.”

De Amerikaanse ambassadeur in Maleisië, Marie Huhtala, wilde niet reageren op Mahathirs speech. Een woordvoerder van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken zei teleurgesteld te zijn over de uitspraken, maar was niet verrast. Rabbijn Cooper van het Amerikaanse Simon Wiesenthal Centrum wees erop dat Mahathir zich vaker van stoere retoriek bedient om het Westen te imponeren, maar vond de speech toch zorgwekkend.

De Afghaanse president Hamid Karzai zei Mahathirs analyse te onderschrijven. Hij noemde de toespraak welbespraakt en „een openbaring voor velen van ons. Dit is wat de moslimwereld moet doen.”

Annan reisde niet af naar Putrajaya omdat hij te veel werk heeft met de toestand in het Midden-Oosten en de stemming over de ontwerpresolutie voor Irak. Annans toespraak werd voorgelezen door de speciale VN-gezant voor Afghanistan, Lakhdar Brahimi.

Annan omschreef de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden als wreed, gekenmerkt door een militaire macht „buiten elke verhouding”, de vernietiging van huizen en gewassen, onrechtvaardige onteigening en afsluiting, illegale nederzettingen en een veiligheidshek dat wordt gebouwd op grond die niet van Israël is. Maar hij veroordeelde ook de Palestijnse zelfmoordaanslagen omdat die zelfs de meest gerechtvaardigde beweegredenen schaden. „Ze moeten veroordeeld worden en moeten ophouden”, aldus Annan.