Deze jongeren met een radicale geloofsovertuiging gaan daar vol idealen heen, maar komen terecht in een vreselijke werkelijkheid waaruit ze niet gemakkelijk meer kunnen terugkeren. Er zijn nog geen berichten dat Nederlandse strijders in Syrië zijn omgekomen, maar „het is wachten op de eerste mededeling”, zei de NCTV daarover. „Ze bevinden zich in de frontlinie.”

Maar wie zijn die jongeren precies? Volgens de geheime dienst valt het niet mee aan hen een label te hangen met een gemene deler. Het zijn voornamelijk mannen, maar soms ook vrouwen, met diverse etnische achtergronden, die Arabisch spreken. De meeste strijders hebben ook de Marokkaanse nationaliteit, maar ook Somaliërs en Turken reizen richting Syrië voor de heilige strijd. Er zijn ook voorbeelden van poldermoslims, Nederlanders die zich bekeerden tot de islam en radicaliseerden.

De meeste mannen zijn tussen de 20 en 25 jaar oud, werkloos en hebben een laag opleidingsniveau. Moskeeën spelen nauwelijks een rol bij de radicalisering. „Jongeren ontmoeten elkaar en beïnvloeden elkaar”, stelt de NCTV.

Eigenlijk zag de AIVD nog nooit zo veel jongeren naar een jihadistisch strijdgebied trekken als nu naar Syrië, zei AIVD-hoofd Rob Bertholee al eerder. Ten eerste omdat het conflict tussen president Basharal-Assad en de oppositie verenigd in het Vrije Syrische Leger zich al 2 jaar voortsleept. Ten tweede omdat het vrij eenvoudig is om naar dat land te reizen. Je staat immers zo vanuit Nederland in Oost-Turkije aan de grens met Syrië. Dat was heel anders voor jongeren die naar Somalië, Irak of Pakistan reisden. Dat waren er dan ook nooit meer dan een handjevol.

In november arresteerde de politie in Rotterdam nog drie mannen die ervan worden verdacht dat ze in Syrië wilden strijden. Dat cijfer lijkt in schril contrast te staan met het aantal jongeren dat wel in Syrië belandde. Maar het is niet duidelijk hoeveel jihadisten de geheime dienst in totaal heeft tegengehouden. Maar volgens Schoof verzamelen de veiligheidsdiensten informatie om jongeren te kunnen tegenhouden.

Eenmaal in Syrië is het voor de jonge strijders vrij eenvoudig zich aan te sluiten. Details daarover geeft de geheime dienst niet. „Maar het blijft wel Russisch roulet. Ze weten niet precies waar ze terechtkomen. Ze worden vervolgens gescreend en krijgen een korte training. Dat laatste stelt overigens niet veel voor. Het is vooral learning on the job”, vertelt een betrokkene.

Het is volgens de NCTV „voorstelbaar” dat jongeren die terugkeren, een gevaar vormen. Sommigen zullen de draad weer oppakken. „Maar er is een risico dat jongeren verder radicaliseren en dat kan grote risico’s met zich meebrengen”, legde Schoof uit. Daarom is de NCTV er ook zo op gebrand om voor de gevolgen te waarschuwen en daarom werd woensdag het dreigingsniveau terrorisme verhoogd tot de één na hoogste alarmfase.