De wijziging voorziet onder meer in een belangrijke beperking van de bevoegdheden van het Constitutioneel Hof. Verder creëren ze ruimte voor beperkende regels in het hoger onderwijs, bij de kieswet en het familierecht. Volgens critici druist dit in tegen democratische rechten. Afgelopen weekend protesteerden in Boedapest nog duizenden mensen tegen de veranderingen.

Europese leiders waarschuwden Hongarije dat de grondwetswijziging strijdig kan zijn met Europese regels. Ook de voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, uitte recentelijk nog zijn zorgen over de Hongaarse democratie. Hij benadrukte dat de principes van de rechtsstaat en de grondrechten moeten worden nageleefd. Burgergroepen willen opnieuw demonstreren om president Janos Ader te bewegen zijn veto uit te spreken.

Afgelopen week pleitte een aantal EU-landen nog voor ruimere mogelijkheden om lidstaten eerder te kunnen aanspreken op schendingen van de rechtsstaat. Lidstaten van de Europese Unie die zich niet aan fundamentele waarden van de EU houden, moeten in het uiterste geval tijdelijk geen EU-financiering ontvangen. Het gaat om waarden als mensenrechten, democratie en de rechtsstaat.

Een nieuw ‘mechanisme’ moet ervoor zorgen dat de EU eerder en effectiever kan ingrijpen als een eigen lidstaat deze zaken niet op orde heeft, schreven Nederland, Duitsland, Denemarken en Finland in een brief aan voorzitter José Manuel Barroso van de Europese Commissie.