Nadia Maria Angrisani zette zich op een mooie augustusdag vijf jaar geleden aan de rand van de Trevifontein, een toeristische attractie in Rome. Zo onopvallend mogelijk viste ze met een magneet die ze aan een stok had bevestigd muntgeld op. Maar toen zich zoetjes aan een zak van 6 kilo muntgeld vormde, trok ze de aandacht van twee politieagenten. De 52-jarige vrouw, een dakloze, probeerde zich te verontschuldigen. „Ik moet twee rekeningen betalen”, zei ze huilend.

Maar de politieagenten kenden geen medelijden. Nadia hoorde twee maanden cel tegen zich eisen wegens roof, later omgezet in een boete van omgerekend 1600 euro. Pas deze week toonde justitie clementie. De rechter sprak haar vrij op grond van het feit dat het geld in de Trevifontein aan niemand toebehoort, omdat toeristen er vrijwillig afstand van doen.

Het is onbekend waarom toeristen de malle gewoonte hebben om muntgeld te werpen in wat misschien wel de beroemdste fontein ter wereld is. Volgens een legende is iedereen die een muntje in het water gooit verzekerd van terugkeer in Rome. Dagelijks belandt er muntgeld ter waarde van honderden euro’s in het bassin. Dat geld wordt door de gemeente opgehaald en geschonken aan de rooms-katholieke hulporganisatie Caritas.

Tot voor kort werd het geld eens per week opgezogen door de zuigmachines van het gemeentelijk waterbedrijf. Tegenwoordig wordt het bassin om de andere dag leeggezogen. Dat heeft te maken met Nadia Angrisani, maar nog meer met een Romein die de schuilnaam D’Artagnan draagt. Vorig jaar werd hij in het schemerlicht van zonsopgang in de fontein gesignaleerd. Het bleek dat hij met twee collega’s dagelijks in de fontein viste, en enorm veel geld bij elkaar verzamelde. Hier was geen arme zwerver in de weer, maar een professionele dief. Dagelijks haalde hij 500 euro op. En dat al 34 jaar lang.

Sindsdien wordt de fontein door camera’s in de gaten gehouden. Ook de gemeentepolitie controleert dag en nacht, maar dat deed ze ook voorheen, en kennelijk zonder veel resultaat. Voor Stefano Marenda van Caritas was D’Artagnan een crimineel. „Daar zat een bende achter. Angrisani is daarentegen een zwerfster, en Caritas is juist bedoeld voor mensen zoals zij.”

Het is echter niet de bedoeling dat zwervers op eigen initiatief gaan vissen. „De gemeente wil het georganiseerd hebben.” Met het Trevi-geld kon Caritas vorig jaar een auto en een busje aanschaffen om aids-patiënten thuis te verzorgen. Ook werd vlak bij het Colosseum een gaarkeuken ingericht die dagelijks eten geeft aan 700 daklozen.

Toch hoeft Caritas niet te vrezen dat de geldstroom ophoudt nu de rechter heeft besloten dat het geld ”res nullius” is, zoals dat in juridische termen heet. Een gemeentelijke verordening bepaalt sowieso dat wegens diens historische en monumentale waarde niemand de fontein mag betreden. Eigenlijk mag zelfs het water niet worden beroerd. „Wie zich daaraan niet houdt, mag een boete van 166,66 euro betalen”, liet een politieagente die surveilleerde bij de fontein woensdag weten. Ook Marenda is niet bevreesd, omdat ook slimmeriken die kennelijk inspiratie hebben gevonden in het Hollandse bordspel ”Visspel”, zoals Nadia Angrisani, maar weinig schade kunnen aanrichten.