De advocaat van de familie noemt het een illegaal proces. „Het is een dans op het graf van een dode man.”

Magnitsky stierf op 37-jarige leeftijd onder verdachte omstandigheden in de gevangenis. De autoriteiten hadden hem opgepakt nadat hij bekend had gemaakt dat hij een grote fraudezaak op het spoor was gekomen. Volgens Magnitsky hadden belastinginspecteurs en politiemensen samen met een bende criminelen de belastingdienst voor vele miljoenen bestolen.

De autoriteiten pikten de fraude niet op, maar arresteerden de klokkenluider op verdenking van belastingontduiking en fraude. Magnitsky zat 358 dagen vast. Volgens de officiële lezing stierf de advocaat aan een hartaanval. Zijn voormalige werkgever William Browder, die zelf ook is aangeklaagd maar niet in Rusland verblijft, stelt dat onder de mensen die Magnitsky hebben vastgezet functionarissen waren die zelf door hem in verband waren gebracht met de fraude.

Na de dood van de advocaat begon justitie een proces tegen een gevangenisfunctionaris, maar besloot om vrijspraak te vragen nadat president Vladimir Poetin had verklaard dat Magnitsky nooit gemarteld was. De rechter ging daarin mee.

Het overlijden van de klokkenluider leidde tot diplomatieke spanningen tussen Rusland en met name de Verenigde Staten. De Amerikanen stelden naar aanleiding van de zaak sancties in tegen Russen die betrokken zouden zijn geweest bij Magnitsky’s dood of andere schendingen van mensenrechten. Rusland reageerde direct, onder meer door Amerikanen het recht te ontzeggen om Russische kinderen te adopteren.