Aan de buitenkant van het pand van Staman International Trading blijkt al duidelijk waar men mee bezig is. Op het Nijverdalse industrieterrein ’t Lochter prijkt tussen de Amerikaanse en de Canadese vlaggen een puntgave SU-100 Sovjettank. In open opslagloodsen nog meer militaire voertuigen: jeeps, tanks, vrachtwagens en onderdelen.

Binnen staat van alles wat met de beide wereldoorlogen te maken heeft. Een breed assortiment dat loopt van militaire kledingstukken tot en met een V1 op ware grootte en een collectie originele onderdelen van militaire voertuigen en wapens, grotendeels nog in de originele houten kisten en nog altijd dik in het vet.

Staman: „Zo’n Tweede Wereldoorlog is niet alleen een geweldig militair gebeuren, maar ook een enorme logistieke operatie waar je bewondering voor moet hebben. Als je met een leger een land binnentrekt, zoals gebeurde op D-day, moet je niet alleen zorgen voor de aanvoer van brandstof. Al die tanks, wapens, jeeps en vrachtwagens kunnen stuk gaan en dan moeten ze gerepareerd kunnen worden. Dus al die vervangende onderdelen werden niet in magazijnen gelegd, maar daarmee trok men achter het leger aan. Daarom moeten al die onderdelen waterdicht worden verpakken, dan blijven ze als nieuw. Daar profiteren we zo veel jaar na dato nog steeds van.”

Staman toont hermetisch gesloten containers waarin complete jeepmotoren zitten. „Wie een jeep heeft, kan hier terecht voor de originele onderdelen. Je kunt wel zeggen dat we wereldwijd de grootste leverancier zijn voor de Willys Jeep. Wie er in zo’n ding rijden? Dat is een heel divers publiek. Er zijn mensen die van een bijstandsuitkering leven en met hun jeepje meerijden in bevrijdingsoptochten. Er zijn ook mensen die in de top 10 van Quote staan en alle grote auto’s en Rolexen al hebben gehad. En ja, wat komt er daarna dan nog? Die schaffen zo’n jeep aan die de oorlog nog heeft meegemaakt en dat geeft dan weer een heel andere sensatie.”

Staman is geïnteresseerd in de techniek van het materieel, maar is vooral gegrepen door de waanzin van de oorlog. „Natuurlijk leef ik van de handel in militair materieel, maar ook de geschiedenis achter de voorwerpen interesseert me in hoge mate. Die V1 is nu zo’n voorbeeld van een geweldige uitvinding. Een oorlog zet vaart achter alle technische ontwikkeling en de omstandigheden maken mensen ontzettend vindingrijk, maar er gaat geen dag voorbij of ik moet denken aan de gruwelen van de oorlog, die alles op zijn kop zet en van mensen beesten maakt.”

Om mensen bewust te maken van al het oorlogsleed en -geweld opende Staman een paar jaar geleden het succesvolle Memory Oorlogs- en Vredesmuseum in het centrum van Nijverdal. Daarnaast heeft hij voor zichzelf de handel met militaire eindgebruikers volledig afgegrendeld. „Als ik ook maar een klein beetje het vermoeden heb dat de onderdelen bestemd zijn voor militaire voertuigen waarmee slachtoffers gemaakt kunnen worden, is het over en uit. Daar doe ik niet aan mee. Ongeacht de enorme bedragen die ik eraan zou kunnen verdienen. Ik heb wel eens meegemaakt dat kopers spullen van mij wilden betrekken via een tussenpersoon. Ik hoefde alleen maar een handtekening te zetten die mij van iedere verantwoordelijkheid zou ontslaan. En toch doe ik dat niet. De gedachte dat er ergens ter wereld een tank met een onderdeel van ons op demonstranten inrijdt vind ik onverdraaglijk.”