Met een minuut stilte, om kwart voor tien zondagavond, werd op het Toscaanse eiland Giglio de ramp met het cruiseschip Costa Concordia herdacht. Eerder op de dag werd het stuk van een rots, dat een jaar geleden een diepe scheur maakte in de romp van het schip (en dat daarin was blijven vastzitten), afgezonken in de buurt van de plaats van het ongeval.

Nabestaanden van de dertig slachtoffers en twee vermisten wierpen vanaf een aantal veerboten bloemen in het water. De boten lieten vervolgens 32 maal hun scheepssirene klinken. Ook werd een herdenkingsplaat op de kleine pier van Giglio Porto (Haven) onthuld met de namen van alle slachtoffers.

In de kleine parochiekerk op Giglio had een rooms-katholieke herdenkingsmis plaats voor nabestaanden en hoogwaardigheidsbekleders. „Dit huis zal altijd dat van jullie zijn”, richtte de bisschop zich tot de nabestaanden. In dezelfde kerk werden in de nacht van 13 januari 2012 honderden opvarenden opgevangen. De Costa Concordia had zo’n 4200 bemanningsleden en passagiers aan boord.

Het cruiseschip kapseisde vorige jaar nadat het 290 meter lange schip onder water een rots had geraakt doordat kapitein Francesco Schettino te dicht bij de kust voer. „Schettino vertoonde verontrustend gedrag”, zei de openbaar aanklager in Grosseto, de Toscaanse stad waaronder Giglio juridisch valt, vorige week.

„Het is aangetoond dat Schettino op het moment van de klap op de kapiteinsbrug was zonder een geplande koers te hebben. Schettino stuurde alsof hij een rubberbootje voer.”

Schettino, die afgelopen jaar tijdelijk onder huisarest stond, wordt in het gerechtelijk onderzoek als hoofdverantwoordelijke opgevoerd. Maar hij is niet de enige die terecht moet staan

in een proces dat vermoedelijk in het najaar van start gaat. Schettino zegt dat hem niet alleen schuld treft. „Ik heb de route dicht bij het eiland genomen in samenspraak met de leiding van Costa”, zei de kapitein zondagmiddag in een tv-programma.

Met Schettino worden waarschijnlijk nog zeven andere mensen die op het schip aanwezig waren ten tijde van het ongeluk voor het proces opgeroepen, onder wie een Indonesische stuurman, die door een taalprobleem een paar bevelen van Schettino niet had begrepen. Ook drie mensen van de cruisemaatschappij Costa, die op hogere beslissingsniveaus aan de wal werkten, zullen terechtstaan.

Een jaar na het drama ligt de Costa Concordia vrijwel onbeweeglijk voor het eiland Giglio, ook al zijn in mei vorig jaar de voorbereidingen gestart voor de berging van het grootste cruiseschip van Italië.

Niet minder dan 450 werknemers van een Italiaans-Amerikaans consortium zijn bezig het schip vlot te trekken en naar een haven, vermoedelijk Piombino, te slepen. In totaal zijn er 150 bedrijven ingeschakeld.

Costa Crociere, eigenaar van het schip, maakte vorige week bekend dat de berging mogelijk in september pas zal kunnen worden beëindigd. Dat is bijna een halfjaar later dan aanvankelijk was ingeschat. Ook de kosten zijn naar boven bijgesteld. De operatie gaat nu naar verwachting 315 in plaats van 240 miljoen euro kosten.

Toch heeft het ongeluk met de Costa Concordia de cruiseonderneming, die tot dusver vergoedingen heeft uitgekeerd ter waarde van zo’n 30 miljoen euro, niet alleen rampspoed gebracht. Na aanvankelijk wantrouwen bij toeristen die Costa links lieten liggen, namen afgelopen zomer de boekingen voor de maatschappij sterk toe, met in juni een stijging van 32 procent ten opzichte van het jaar ervoor.

Ook in Giglio gaan de zaken minder slecht dan de bevolking voorheen vreesde. De burgemeester eiste vorig jaar meerdere malen overheidssteun omdat de lokale bevolking economisch zou zijn gedupeerd. Weliswaar is het toerisme in enkele dorpen op het bergachtig eilandje teruggevallen, maar in de havenplaats Giglio Porto heeft men niet te klagen.

Ramptoeristen hebben het hele seizoen voor inkomsten gezorgd. Het permanente verblijf van honderden bergers zorgt sinds een halfjaar voor een interessante toename van de eilandbevolking, die officieel bestaat uit nog geen 1500 inwoners. De gevreesde milieuramp, wegens onder meer het weglekken van de brandstof van het schip, is uitgebleven. „Het water rond Giglio is en blijft zeer zuiver”, staat in het rapport van de Toscaanse milieubescherming.