Na het vertrek van ongeveer dertig medewerkers de afgelopen dagen zijn nog maar ongeveer vijftig buitenlandse medewerkers van de VN aanwezig in Irak. Voordat bij een bomaanslag op het VN-gebouw in Bagdad 22 mensen om het leven kwamen, was er in Irak ongeveer 600 man buitenlands VN-personeel. Het aantal Iraakse medewerkers, ruim 4000, is niet teruggebracht. Volgens de VN zijn vooral hoge (buitenlandse) VN-werknemers het doelwit van terreuraanslagen van het verzet tegen de bezetting van Irak.

De VN kunnen in Irak niet vanuit een fort werken. Indien de VN niet met het Iraakse volk en met de Iraakse autoriteiten samen kunnen werken is er geen werk in Irak mogelijk, aldus het hoofd van de VN-vluchtelingenorganisatie, Lubbers.

Lubbers sprak maandag in zijn hoofdkwartier in Genève. Hij eerde daarbij de speciale gezant van de VN voor Irak, Sergio Vieira de Mello, die 19 augustus bij een bomaanslag op het VN-kantoor in Bagdad samen met 21 medewerkers het leven verloor.

Het antwoord op de situatie in Irak is volgens Lubbers niet meer pantserwagens, wegversperringen en gewapende bewakers, maar een verbetering van het politieke klimaat in het land. Hij zei voorts dat de plannen van de vluchtelingenorganisatie om meer dan een half miljoen uit het land gevluchte Irakezen te helpen terugkeren voorlopig in de ijskast staan. Hetzelfde geldt voor de plannen om 800.000 ontheemden in Irak te helpen. Alles ligt stil sinds 19 augustus, aldus Lubbers.

De Verenigde Staten verwachten „in de komende dagen” een nieuwe ontwerpresolutie inzake Irak aan de VN-Veiligheidsraad te kunnen presenteren. Washington hoopt dat de resolutie zal zijn goedgekeurd als de donorconferentie voor Irak in de derde week van oktober in Madrid begint. Dat zei een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken maandag.

Op de maandelijkse bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie is maandag gebleken dat er nog veel onderlinge onenigheid heerst over Irak. De lidstaten slagen er niet in om eensgezind stelling te nemen over het tijdstip waarop de VS de macht moeten overdragen aan een onafhankelijke Iraakse regering. Frankrijk wil dat dat tegen het eind van het jaar gebeurt, ook al gaat het om een overgangsregering. Groot-Brittannië volgt de VS en zegt dat de overgang soepel moet verlopen en wil daarom, net als Duitsland, geen datum vooropstellen.

Amerikaanse troepen hebben maandag bij de Iraakse stad Khaldiya, ten westen van Bagdad, acht uur lang slag geleverd met leden van het Iraakse verzet. Dat heeft een woordvoerder van het Amerikaanse leger gezegd. De gevechten, de felste in maanden in de omstreden ”soennitische driehoek” in Irak, braken uit nadat maandagmorgen een bom explodeerde langs de kant van de weg waar juist een Amerikaanse konvooi passeerde. Direct na de explosie werden de Amerikanen met machinegeweren en raketgranaten bestookt. Het vuurgevecht mondde uit in een veldslag waarbij tanks, gevechtshelikopters en vliegtuigen betrokken waren.

Bij de gevechten werden volgens het Amerikaanse leger veertien Irakezen gevangengenomen. Twee soldaten en een burger raakten gewond. Een Iraakse man die met zijn familie voor het geweld op de vlucht was geslagen, zei dat zeker tien huizen bij de gevechten zijn vernietigd.