Op de fiets door de verkeerschaos van Caïro
CAÏRO – Fietsen in Egypte, kan dat? Dat was de centrale vraag op een conferentie die de Nederlandse ambassade in Caïro onlangs in samenwerking met het Nederlands-Vlaams Instituut belegde. Verschillende wetenschappers waren uitgenodigd om te komen spreken over de mogelijkheid om Egyptenaren massaal op de fiets te krijgen.
Dat deze conferentie niet georganiseerd werd om fietsen te stimuleren als gezonde vrijetijdsbesteding werd duidelijk gemaakt door dr. Ahmed Mosa, docent intelligente transportsystemen aan de Duitse universiteit van Caïro. „De oplossingen en aanbevelingen die hier worden gedaan, zijn niet gericht op de kleine groep rijke Egyptenaren die het leuk vindt om af en toe een rondje te mountainbiken. Het is de bedoeling dat zo veel mogelijk mensen uit de middenklasse de auto laten staan en kiezen voor de fiets”, zei hij.
Dat laatste is hard nodig. Vooral de twee grootste steden van Egypte, Caïro en Alexandrië, kampen met enorme verkeersproblemen. De metropool Caïro heeft een redelijk functionerend, maar overbelast netwerk van bus- en metrolijnen. Daarnaast heeft bijna iedereen die het kan betalen een eigen auto, die zelfs voor relatief kleine afstanden binnen de stad gebruikt wordt.
Volgens Ahmed al-Dorghamy, medeoprichter van de eerste Caïreense fietsclub en bestuurslid van de Egyptische milieuorganisatie Green Arm, biedt de in aanbouw zijnde derde metrolijn geen uitkomst voor de problemen. „Automobilisten zullen geen gebruikmaken van de metro”, stelt hij.
Om meer aandacht te krijgen voor de fiets als normaal vervoersmiddel organiseerde de Nederlandse ambassade aansluitend op de conferentie een fietstocht in de omgeving van de ambassade. De organisatoren hadden ongeveer 150 fietsen ter beschikking gesteld. Verschillende fietsclubs zorgden voor nog eens zeker 150 deelnemers, waardoor in totaal ruim 300 fietsers, zowel Egyptenaren als expats, op een vrijdagochtend onder begeleiding van de politie en de lokale motorclub in oranje T-shirts door Caïro trokken. Een aantal Egyptische journalisten deed verslag.
Hoewel deze twee evenementen suggereren dat er nauwelijks fietsers zijn in Egypte en dat fietsen een nieuw concept is, is het tegendeel het geval. De fiets maakt al decennialang deel uit van het dagelijkse verkeer in zowel grote steden als op het platteland. Er is echter een verschil in de manier waarop hij gebruikt wordt: de fiets is in Egypte vooral een middel om goederen te vervoeren. In Caïro rijden de bezorgjongens op oude fietsen zonder remmen, met een rek met vers brood balancerend op hun hoofd.
Helaas heeft de fiets door de huidige gebruikscultuur echter een slecht imago. Fietsen wordt door velen gezien als iets voor het armste deel van de bevolking. Daarnaast is fietsen voor meisjes meestal geen optie, hoewel er wel meisjes zijn die de afkeurende blikken en opmerkingen trotseren.
Deze cultuur kan uiteraard niet veranderd worden door de ideeën van wat Nederlanders. Samenwerking tussen Nederland en Egypte kan het land echter wel helpen om steden zoals Caïro fietsvriendelijker te maken. Er zal daarnaast veel inspanning van maatschappelijke organisaties en de overheid nodig zijn om mensen op de fiets te krijgen.