Net voor de eindstreep sneuvelt Mario Monti. De regering krijgt nog een week om twee belangrijke wetten door het parlement te loodsen, een operatie waarvoor de meerderheid te porren is. Daarna stopt Monti ermee.

Als Berlusconi’s partij Volk van de Vrijheid de steun aan de regering van Monti eind vorige week niet zou hebben opgezegd, was er in maart een einde aan diens kabinet gekomen wegens het einde aan de zittingsperiode van het parlement. De verkiezingen zouden vermoedelijk begin april worden gehouden. Nu komen die waarschijnlijk eind februari.

Welk verschil maakt het voor Silvio Berlusconi om zes weken eerder naar de stembus te gaan? Het moment dat Berlusconi de stekker uit het stopcontact trekt is waarschijnlijk niet toevallig. Dinsdag was er een zitting van de Milanese rechtbank, waar Berlusconi terechtstaat voor het bevorderen van prostitutie van minderjarigen. Tot ontsteltenis van de openbaar aanklager was een belangrijke getuige –de prostituee Ruby– niet komen opdagen, en was zij volgens haar advocate „spoorloos verdwenen.” De openbaar aanklager beschuldigde de raadsheren van Berlusconi van obstructie. Ze zouden willen voorkomen dat de oud-premier wordt veroordeeld vóór de parlementsverkiezingen. Hoe eerder de verkiezingen, hoe effectiever deze tactiek.

Over een week moeten de Italianen hun onroerendgoedbelasting betalen. Die belasting was voor de eerste woning in 2008 als onderdeel van een verkiezingsbelofte door Berlusconi afgeschaft, terwijl het tarief voor vakantiehuizen naar beneden werd gebracht. Monti heeft de belasting dit jaar opnieuw ingevoerd en de tarieven flink verhoogd, met name voor tweede huizen. In Rome betaalt de eigenaar van een tweede appartement (80 vierkante meter) bijna 2000 euro. Aangezien 70 procent van de Italiaanse families over een of meer woningen beschikt, heeft Berlusconi kans met succes in deze vijver te vissen.

Ook op andere punten zet Berlusconi zich af tegen de regering-Monti. Zo had hij Monti dinsdag al verweten een economisch beleid te voeren dat door Duitsland wordt gedicteerd. Tijdens de verkiezingscampagne zal deze toon ongetwijfeld worden versterkt.

In het buitenland wordt het hoofd geschud over de terugkomst van Berlusconi. De buitenlandse pers was maandag eensluidend. ”De terugkeer van de mummie” was de kop op de voorpagina van het Franse linkse dagblad Libération.

In Italië is Berlusconi echter niet passé. De eerste verkiezingspeilingen gaven zijn partij dinsdag een procent meer dan vorige week (nu op ruim 16 procent).

Berlusconi gaat met zijn beproefde campagnemachine, waarbij geld nauwelijks een rol speelt, ongetwijfeld nog hogere cijfers scoren, maar het is twijfelachtig of hij de verkiezingen gaat winnen.

Verder is het onwaarschijnlijk dat de partijloze Mario Monti zich als oud-premier kandidaat stelt. Het is wel mogelijk dat 
hij een partij steunt die zijn 
programma volledig onderschrijft.

Maar Berlusconi hoeft niet te winnen om het een volgende regering moeilijk te maken. De oud-premier zou met name op de Senaat, die een gelijksoortige wetgevende rol heeft als het Huis van Afgevaardigden, zijn stempel kunnen drukken. Verder zouden noordelijke gewesten, allemaal met een hoog bevolkingsaantal, het verschil kunnen gaan maken. De Senaat wordt immers via de gewesten gekozen en Berlusconi’s Lombardije heeft een grote stem in het kapittel.