Begin jaren 90 zaten er nog 325.000 leerlingen op rooms-katholieke scholen. Dat aantal is met bijna 100.000 gedaald in 20 jaar tijd. Volgens Jan Smid, de directeur van de Vereniging Katholiek Onderwijs (VKO), heeft dat vooral te maken met de krimp in bepaalde gebieden in Nederland. „Neem nu Zuid-Limburg en Oost-Brabant. Daar krimpt de bevolking en juist daar staan veel katholieke scholen. Logisch dus dat het aantal leerlingen terugloopt”, aldus Smid.

Ook zou, volgens de Besturenraad, de protestantse tegenhanger van de VKO, mee kunnen spelen dat er in het zuiden van het land de katholieke scholen steeds meer concurrentie kregen van openbare scholen. „Die waren er eerst nauwelijks, maar dat is vrij snel veranderd”, aldus een woordvoerder. Volgens Smid heeft dat vooral gevolgen voor docenten. „Voor hen betekent die terugloop dat zij mogelijk hun baan kwijtraken. Daarom zie je ook dat veel leraren anticiperen en naar elders in het land trekken.”

Hij heeft ook een verklaring voor de opmars van de ‘bijzondere scholen’, de categorie waar volgens het CBS bijvoorbeeld vrije scholen, bepaalde niet-confessionele scholen en samenwerkingsverbanden onder vallen. „De laatste tijd zijn er steeds meer multireligieuze scholen opgekomen, oftewel scholen met meer geloven onder één dak. Ook dat kan de daling van het aantal leerlingen op rooms-katholieke scholen verklaren”, aldus Smid.

Op de openbare en bijzondere middelbare scholen zaten er in 1993 180.000 leerlingen per categorie. Dat is in 2011 gestegen naar 250.000 leerlingen.

Op de protestantse scholen bleef het leerlingenaantal juist ongeveer gelijk. Het schommelt sinds de jaren ’90 rond de 210.000. „Dat blijkt ook uit onze eigen onderzoeken. Mensen kiezen om een aantal redenen voor een protestants-christelijke school en die keuze blijft stabiel”, aldus de woordvoerder van de Besturenraad. Bij die keuze speelt een rol dat de school dichtbij ligt of vriendjes erheen gaan. Maar ook dat mensen de identiteit van de school belangrijk vinden. „Mensen vinden het toch belangrijk dat kinderen wat van Bijbelverhalen meekrijgen.”