Overijsselse streektalen in beeld
KAMPEN – Hoe klinkt de taal van Oldenzaal, van Holten, Rijssen, Heino of Hasselt, van Genemuiden, Staphorst of Vollenhove? De Stichting IJsselacademie in Kampen maakte de website Taal van Overijssel. Maandag gaat de taalbank officieel online tijdens een presentatie in Nijverdal.
De taal van Zwartsluis verschilt van die van Genemuiden en Hasselt, terwijl de plaatsen één gemeente vormen. In Steenwijk en in Staphorst klinkt de taal ook anders. Vijftig dialecten uit evenzoveel plaatsen in Overijssel staan op de website. Daar staan ook geluidsfragmenten, gedichten en literatuur, evenals uitleg over de dialecten. Daarnaast is op de site het woordenboek van Overijssel doorzoekbaar en zijn er cursussen om de kennis over de Overijsselse streektaal te vergroten.
„De kennis van streektalen is versnipperd. Voor Overijssel wilden we die kennis bundelen”, zegt Philomène Bloemhof van de IJsselacademie die zich al jaren met dit project bezighoudt. „De streektalen worden nog steeds gesproken, zelfs door jongeren. Lange tijd werd het niet geaccepteerd als je dialect sprak, maar het mag weer.”
De Taal van Overijssel is een samenwerkingsproject van Museum TwentseWelle in Enschede en de IJsselacademie, kenniscentrum voor regionale taal en geschiedenis in Kampen. Het project wordt financieel ondersteund door de provincie Overijssel.
De site wordt de komende tijd verder uitgebreid. Het project laat een wonderlijke lappendeken aan dialecten zien. Niet zelden hebben bewoners zelf gesproken tekst aangeleverd of gingen onderzoekers met opnameapparatuur naar een dorp. Veel fragmenten zijn afkomstig van het Meertens Instituut.
De IJsselacademie onderzocht de afgelopen jaren de streektalen van de provincie Overijssel. Bloemhof zegt dat de dialecten onderling sterk verschillen. „Een taal die behoorlijk afwijkt, is het Vriezenveens. Ook de talen van Kuinre en Staphorst zijn weer totaal anders.”
De provincie Overijssel valt qua taal uiteen in drie gebieden. In het Land van Vollenhove, in de gemeente Steenwijkerland, wordt het Stellingwerfs gesproken. „Vooral de dorpen en steden rond de oude Zuiderzee wijken daar weer licht of zelfs behoorlijk vanaf, vanwege invloeden van elders. Zeker Kuinre heeft een heel apart taaltje”, aldus Bloemhof.
De taalgrens is het Meppelerdiep. Daar begint het Sallands. Vanaf het gebied rond de Holterberg wordt Twents gesproken, dat onderling ook sterk verschilt.
