Tien dagen geleden verklaarde de Italiaanse regeringsleider Silvio Berlusconi in een interview dat Mussolini zo erg niet was. Maar onder Mussolini werden in 1938 de rassenwetten ingevoerd, met als direct gevolg dat Joden uit het openbaar leven werden verbannen. Velen werden afgevoerd naar concentratiekampen.

Vanavond krijgt Silvio Berlusconi de onderscheiding ”Distinguished Statesman Award” opgespeld wegens zijn loyale opstelling achter de Verenigde Staten en Israël. De prijs is een initiatief van de Amerikaanse Anti-Defamation League, die antisemitisme en uitingen tegen Israël aan de kaak stelt. Bovendien beloont deze organisatie staatsmensen die de Verenigde Staten goedgezind zijn. De prijs zal in New York worden uitgereikt in het bijzijn van Ariel Sharon, José Maria Aznar en Henry Kissinger.

De onderscheiding lijkt niet te rijmen met Berlusconi’s uitspraken over Mussolini. Die woorden zijn volgens Abraham Foxman, directeur van de Anti-Defamation League, inderdaad onacceptabel en verkeerd, maar dat neemt niet weg dat de Italiaanse regering een van de weinige vrienden van Israël en de Verenigde Staten is.

De feiten spreken voor zich. Berlusconi staat als een van de weinige Europese regeringsleiders pal achter de Verenigde Staten. Kort na de terroristische aanslagen in 2001 organiseerde zijn politieke partij een manifestatie ten gunste van de VS. Ook in de Irak-crisis is Berlusconi’s steun onvoorwaardelijk. De strijd tegen het terrorisme wordt door Italië eveneens serieus genomen.

Wat betreft het Midden-Oosten is het opvallend dat Italië voor het eerst sinds decennia haar politiek heeft gewijzigd. Traditioneel was Italië pro-Palestijns, Berlusconi schurkt echter tegen Israël aan. Berlusconi weigerde afgelopen zomer een bezoek te brengen aan Arafat, de president van de Palestijnse Autoriteit. Volgens de Anti-Defamation League is het aan Berlusconi te danken dat de Europese Unie onlangs Hamas op de zwarte lijst heeft gezet.

De New Yorkse prijs heeft de Joodse gemeenschap in Italië niet verrast. Slechts één lid -weliswaar vooraanstaand, maar van uitgesproken linkse signatuur- heeft de Anti-Defamation League opgeroepen de prijs niet uit te reiken. Amos Luzzatto, het hoofd van de gemeenschap, mengde zich niet in deze kwestie, hoewel hij zich wel hardvochtig opstelde toen Berlusconi vorige week in de synagoge van Rome op bezoek kwam naar aanleiding van diens uitspraken over Mussolini. Luzzatto accepteerde maar zuinigjes de verontschuldigingen van de Italiaanse premier.

Veel andere Italiaanse Joden voelen zich echter veilig bij de centrumrechtse regering van Berlusconi. Van linkse, maar ook van rooms-katholieke zijde hoeven zij niets te verwachten. Israël heeft aan die zijde slecht een slecht imago. Twee weken geleden nog noemde Lamberto Dini, een ex-premier, Israël een „terroristische staat.” Daarbij vergeleken is Berlusconi voor de Italiaanse een verademing.