Oorlog betekent voor Israël niet slechts dat zijn strijdkrachten tegenover een ander leger staan en die vijand met marine, luchtmacht en landmacht bestrijden. De mogelijkheid dat een dergelijke strijd zich opnieuw gaat voordoen blijft bestaan, maar militaire leiders hebben ook andere problemen aan het hoofd.

Van meet af aan heeft Israël het probleem van terreur gekend. Ook al voor de bezetting van de Westelijke Jordaanoever in 1967 vielen terroristen het land binnen met het doel mensen te doden. Het terreurprobleem bereikte na het uitbreken van de al-Aqsa-intifada in 2000 een hoogtepunt.

Kamikazeterroristen van Hamas en andere militante organisaties bliezen zich op in restaurants, bussen en winkelstraten en veroorzaakten honderden doden en duizenden gewonden. De muur en hekwerken die Israël bouwde om zich af te scheiden van dichtbevolkte Palestijnse gebieden, de acties van het leger in de Palestijnse steden en het optreden van de Palestijnse veiligheidstroepen zelf tegen militanten, hebben vrijwel een einde gemaakt aan dit probleem.

Zwakke punt

Maar in de afgelopen jaren bleek steeds duidelijker waar momenteel het zwakke punt ligt. In 1991 schoot Irak scudraketten naar Israël. Door de 39 raketten vielen wonder boven wonder weinig slachtoffers, maar ze veroorzaakten wel grote schade.

Sinds Hamas in oktober 2001 de eerste Qassamraket op Sderot afschoot, vermoedden weinigen dat deze lichtgewicht, eenvoudig en goedkoop te produceren vliegende bommen zouden uitgroeien tot een ware plaag. In de afgelopen jaren bleken steden, kibboetsen en mosjavs rond de Gazastrook kwetsbaar voor raketaanvallen.

De raketten zijn niet nauwkeurig en veroorzaken in de meeste gevallen geen gewonden of noemenswaardige schade. Maar de onzekerheidsfactor zorgt voor een enorme spanning onder mensen die binnen het bereik liggen. Tijdens periodes van intensieve beschietingen gaan scholen en bedrijven dicht. Het dagelijks leven wordt grondig ontregeld.

Het gebied dat wordt bedreigd breidde zich ook uit. De eerste Qassams vielen na 3 kilometer al neer, maar later werd dat 10 kilometer. Eerst waren alleen de inwoners van Sderot en andere plaatsen dicht bij de Gazastrook de dupe, daarna ook die van Ashkelon, Ashdod en Beersheva, plaatsen met elk zo’n 200.000 inwoners. Na de machtsovername van Hamas in de Gazastrook begon Hamas via de tunnels tussen de Gazastrook en Egypte ook met de import van Gradraketten en de Fajr-5-raket, die een bereik heeft van maximaal 75 kilometer en dus Tel Aviv kan bereiken. De raketten waren ook een groot probleem toen Israël in 2006 een oorlog voerde tegen het Libanese Hezbollahleger.

Gegoten Lood

Na operatie Gegoten Lood tegen Hamas in 2008 en 2009 ontstond er een geleidelijke afname van het aantal raketten dat op Israël afgeschoten werd. Maar ondertussen werkten Hamas en andere radicaalislamitische milities in de Gazastrook wel aan de opbouw en verbetering van het raketarsenaal.

Dat arsenaal telde duizenden raketten en lanceerinstallaties, die verspreid zijn over de hele Gazastrook. Het leger heeft in de afgelopen dagen geprobeerd deze arsenalen te vernietigen, maar door hun verspreiding is dat moeilijk. Het blijft onduidelijk in hoeverre het leger daarin is geslaagd, maar volgens bronnen in het leger is aan het arsenaal Fajr-5-raketten in elk geval een zware slag toegebracht.

Het doel van de huidige operatie is niet alleen de raketten te treffen, maar ook om af te schrikken. Met andere woorden: Israël hoopt te bereiken dat Hamas en de andere milities voor lange tijd af zullen zien van het afschieten van raketten op Israël.

Het is echter onzeker of het aantal raketten dat Palestijnse militanten op Israël afschieten, de komende dagen zal verminderen. De kans blijft bestaan dat het leger grondtroepen Gaza in gaat zenden. In Israël heerst grote tegenzin om dat te doen. Zo’n actie heeft namelijk vrijwel zeker twee gevolgen die Israël wil vermijden. Dat zijn een toename van het aantal slachtoffers aan Israëlische zijde –de soldaten kunnen namelijk hun leven verliezen– en onder de Palestijnse burgers.

Als het leger een dergelijke actie begint, zal deze waarschijnlijk kort van duur zijn en beperkt. Herbezetting van de Gazastrook, met zijn ruim 1,5 miljoen inwoners, is een loodzware last die Israël wil voorkomen.

Niet machteloos

Israël staat niet machteloos tegenover de raketten. Burgers weten wat ze moeten doen bij luchtalarm: naar de versterkte kamers gaan waarvan alle nieuwe huizen zijn voorzien of naar de schuilkelders rennen. Als ze deze veilige ruimtes niet binnen zo’n tien tot dertig seconden kunnen bereiken, moeten ze zich naar het midden van het gebouw begeven, zoals een trappenhuis in een flatgebouw.

Nieuws en reclame op de radio en tv worden voortdurend onderbroken met de woorden: ”Rode Kleur”, gevolgd door de naam van de stad die binnen enkele seconden een inslag kan verwachten.

Tegen de raketten bestaan ook actieve verdedigingsmethoden. Tegen de korteafstandsraketten uit de Gazastrook en uit Libanon heeft Israël de Iron Dome (IJzeren Koepel)-antiraketraket ontworpen. Het ministerie van Defensie maakte gisteren bekend dat vanavond na de sabbat de vijfde batterij aan de luchtmacht zal worden overhandigd. Dat is, in verband met de huidige situatie, twee maanden eerder dan oorspronkelijk gepland.

Arieh Herzog, oud-directeur van de organisatie voor verdediging tegen raketten op het ministerie van Defensie, zei gisteren tijdens een persconferentie dat de Iron Dome, toen deze vorig jaar voor het eerst gedeployeerd werd, al een succespercentage had van ongeveer 80 procent. Dat wil zeggen: de antiraketraket schoot in vier van de vijf gevallen de binnendringende raket met succes uit de lucht.

Door de betere training van de operators is het succespercentage volgens hem nu opgelopen tot meer dan 90 procent. De Iron Dome komt overigens alleen in actie als de binnendringende raket naar een stedelijk gebied vliegt. Het systeem komt dus niet in actie bij elke aanval.

In de afgelopen twintig jaar heeft Israël ook de Arrowantiraketraket ontwikkeld, die ballistische raketten uit de lucht moet kunnen schieten. De Arrow is nog nooit in een oorlogssituatie gebruikt, maar de oefeningen die ermee zijn gehouden zijn veelbelovend. Deze moeten Israël verdedigen tegen raketten uit Iran en andere landen.

Een derde type antiraketraket, David’s Sling (de Slinger van David) is nog in ontwikkeling en zal binnenkort in gebruik worden genomen. David’s Sling moet de middellangeafstandsraketten gaan onderscheppen en gebieden af gaan dekken die nu buiten het bereik van de Iron Dome liggen.

Tegen nieuwe raketten zal een antwoord worden ontwikkeld. Over een aantal jaren zal Israël mogelijk vrijwel helemaal afgedekt zijn tegen raketaanvallen, zodat het zich kan richten op de nieuwe uitdagingen die dan zijn ontstaan. De oorlog in cyberspace misschien of de oorlog van robotten tegen robotten.