Zwart oorlogsverleden Noorwegen belicht
OSLO (ANP) – Noorwegen wordt geconfronteerd met een zwarte bladzijde over concentratiekampen in eigen land tijdens de Tweede Wereldoorlog. Meer dan 4000 Joegoslavische politieke gevangenen werden naar het Scandinavische land gesleept en te werk gesteld onder gruwelijke omstandigheden. Velen vonden de dood, niet zelden door moorddadig optreden van Noorse bewakers. Het bestaan van de SS-kampen in eigen land is een weinig bekend fenomeen in Noorwegen.
„In de jaren na de oorlog was het niet wenselijk vast te stellen dat ook Noren gruwelijke handelingen konden verrichten”, verklaart professor Nils Christie het gebrek aan ruchtbaarheid die er tot nog toe is gegeven aan het bestaan van de kampen en de inzet van Noren als bewakers. „Het was waarschijnlijk te moeilijk om te bevatten dat zoiets ook hier kon gebeuren.” Het Narvikcentrum voor oorlogsdocumentatie heeft echter omvangrijke dossiers over vijf kampen voor Joegoslavische gevangenen in Noord-Noorwegen die tussen 1942 en 1943 onder toezicht van de SS stonden.
„De kampen in Noord-Noorwegen waren echte vernietigingskampen. Wat ons vandaag de dag verwondert, is dat ongeveer 400 Noren waren aangesteld als gevangenenbewakers. Ze namen deel aan massamoorden en mishandeling, en velen wilden hun Duitse bazen imponeren door extra gruwelijk te zijn”, aldus een medewerker van het documentatiecentrum tegen de Noorse krant Aftenposten.
Van de gevangenen in kampen bij Narvik en Karasjok, overleefde 80 procent de oorlog niet. De grootste massamoord op Noorse bodem vond plaats in de nacht van 17 op 18 juli 1942 toen 278 gevangenen werden doodgeschoten of omkwamen in de vlammen van een in brand gestoken barak, 17 Noren namen deel.