Als ze veilig aan de overkant is gekomen, loopt ze nogal eens tegen de betonnen bollen aan die trottoir van fietspad scheiden. „Recht lopen is lastig voor een blinde”, vertelt ze.

Gevaarlijke verkeerssituaties, zoals bij Zwanenburgs werk, vormen een probleem waar zeker 350.000 blinden en slechtzienden in Nederland vaak tegen aanlopen. Alle reden om de 42e Internationale Dag van de Witte Stok maandag te houden, stelt communicatiemedewerker Lisa Mooijman van stichting Viziris, een koepelorganisatie die de belangen van blinden en slechtzienden behartigt.

De witte stok is een uitvinding uit 1930 van de jonge Parisienne Guilly d’Herbemont. Zij constateerde dat automobilisten noch voetgangers oog hadden voor blinden. Ze liet zich inspireren door de witte stok van de politieagenten en slaagde erin de politieprefectuur van Parijs te overtuigen dat blinden en slechtzienden een witte stok mochten gaan gebruiken.

Anno 2012 zijn er in Nederland nog veel obstakels te vinden voor blinden en slechtzienden, weet Mooijman, die zelf slechts 20 procent zicht heeft. „Veel verkeersgebruikers weten niet dat je móét stoppen als een blinde zijn witte stok schuin naar voren steekt. Ondanks dat automobilisten dat voor hun theorie-examen hebben moeten leren.”

Buschauffeurs zijn verplicht te stoppen voor elke slechtziende met witte stok die bij de bushalte staat, ook al heeft deze zijn hand niet opgestoken. „Die heeft de bus soms niet op tijd horen komen. Viziris krijgt soms klachten binnen dat sommige chauffeurs, bijvoorbeeld in het buitengebied, doorrijden.”

Geleidelijnen, tegels met richels bestemd voor mensen die met de witte stok lopen, stoppen plotseling. In haar eigen woonplaats Velp weet Mooijman een situatie waarbij de geleidelijnen zonder waarschuwing het spoor op lopen.

Vandaag en maandag worden er diverse acties gevoerd om de Dag van de Witte Stok te vieren. Zo wordt in Leiden vandaag een route gelopen langs de gevaarlijkste verkeerssituaties voor mensen met beperkt of geen zicht. Daarna biedt de Leidse afdeling van de Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden (NVBS) de gemeente een boek over deze situaties aan. Met als doel die situaties aan te pakken. In zo’n vijftien andere gemeenten kunnen zienden vandaag op markten ervaren hoe het is om als blinde te lopen.

Het is niet alleen kommer en kwel. De toegankelijkheid van winkels en particuliere gebouwen verbetert langzaam, aldus Mooijman. Winkeliers dimmen het licht nogal eens, markeren trappen niet met reflecterende banden of zorgen niet voor voldoende verlichting bij pinautomaten. „Allemaal lastig. Maar mkb’ers gaan inzien dat een toegankelijke winkel niet alleen goed is voor blinden en slechtzienden, maar ook voor moeders met kinderwagens en ouderen met rollators.”

Gevaren in het verkeer komen voor blinden en slechtzienden van allerlei kanten. Zo merken slechtziende fietsers, zoals Mooijman zelf, slecht gemarkeerde afscheidingen of onnodige paaltjes soms niet op. Met eenzijdige ongevallen tot gevolg.

De Witte Stok symboliseert niet alleen de toegankelijkheid in het verkeer. Blinden en slechtzienden lopen ook aan tegen slechte toegang tot het betalingsverkeer. „Of het nu gaat om wegen, gebouwen of betaalsites van banken: voor alles geldt dat het goedkoper is meteen rekening te houden met de belangen van blinden en slechtzienden, dan die achteraf aan te passen.”

Overigens is het de bedoeling dat Viziris per 1 januari gaat fuseren met de NVBS, de Glaucoomvereniging en vier andere organisaties tot de Oogvereniging, met zo’n 10.000 leden. „Dit maakt een einde aan de huidige versnippering.”

viziris.nl, nvbs.nl, ooglijn.nl voor meer informatie.