„Regeringsraad Irak koerst aan op conflict met VS”
De door de Amerikanen ingestelde Iraakse regeringsraad in Bagdad koerst aan op een conflict met Washington. Alle ’sleutelfiguren’ in de raad willen op korte termijn meer beslissingen kunnen nemen zonder zeggenschap van de Amerikanen. Ze eisen bovendien een rappe beëindiging van de bezetting van Irak.
Dat schreef The Washington Post maandag. De eisen van de raadsleden druisen in tegen de wensen van de regering-Bush. Die wil voorlopig de politiek-bestuurlijke en militaire touwtjes in handen houden. De VS voorzien een machtsoverdracht pas op het moment dat er een nieuwe grondwet ligt en er verkiezingen zijn gehouden. Dat gebeurt op zijn vroegst volgend jaar.
De regeringsraad wil evenwel nu al meer bestuursmacht om als een ’soevereine regering’ met de internationale gemeenschap samen te kunnen werken. „We kunnen hier aankoersen op een confrontatie. De Amerikanen zien zich nu in een moeilijke positie geplaatst”, zei een Iraakse functionaris, verbonden aan het Iraaks Nationaal Congres van Ahmed Chalabi, tegen de krant. Hij is momenteel tijdelijk voorzitter van de regeringsraad.
Een Amerikaanse functionaris in Irak tempert in The Washington Post alvast de ambities van de raadsleden. De regeringsraad is samengesteld om de bezettende macht van advies te voorzien en „niet om een land van 25 miljoen inwoners te besturen”, zo stelt hij.
Leden van de raad hebben maandag voor het eerst buiten Bagdad vergaderd. Zij kwamen in Najaf bijeen om deze heilige stad te steunen. De belangrijkste moskee in Najaf werd 29 augustus getroffen door een bomaanslag die 83 mensen het leven kostte, onder wie de hoogste sjiitische geestelijke in Irak, ayatollah Mohammed Baqer al-Hakim.
De regeringsraad nam een resolutie aan waarin hij 29 augustus tot ’martelarendag’ verklaarde om de slachtoffers van de aanslag te eren. Onder de ongeveer twintig deelnemers aan de vergadering was ook Mohammed Bahr al-Uloom, die zijn lidmaatschap van de door de Verenigde Staten ingestelde 25 leden tellende regeringsraad had opgeschort naar aanleiding van de aanslag.
Een van de leden van de regeringsraad, Raja Habib al-Khuzai, was maandag in de Spaanse hoofdstad Madrid. Daar haalde hij in een gezamenlijke persconferentie met minister Ana Palacio van Buitenlandse Zaken uit naar de Amerikaanse militairen in zijn land. Hij beschuldigde hen ervan de Irakezen „met geweld en minachting” te behandelen. Al-Khuzai zette het gedrag van de Amerikanen af tegen de „vriendelijke” houding van de 1300 Spaanse militairen in Irak. Hij besprak met Palacio samenwerking met Spanje om de gezondheidszorg in zijn land te verbeteren.
Een conceptrapport over de speurtocht naar massavernietigingswapens in Irak levert geen hard bewijs dat Irak dergelijke wapens bezat toen de Verenigde Staten het land in maart binnenvielen. Dat meldde de Amerikaanse televisiezender ABC maandag.
ABC baseert zich op niet nader genoemde functionarissen. Volgens de zender zal het rapport ingaan op Iraks streven om de capaciteit te behouden om biologische, chemische of nucleaire wapens te produceren. Het rapport is geschreven door de voormalige VN-wapeninspecteur David Kay.
Volgens een functionaris van een inlichtingendienst is het verslag van Kay over de zoektocht nog niet klaar. Hij omschreef het verhaal van ABC als pure speculatie. Een hoge medewerker van het Pentagon zei dat Kay ergens in de komende weken met een interim-rapport komt.
Amerikaanse troepen zoeken in Irak naar bewijzen van massavernietigingswapens, maar hebben tot nu toe nog niets gevonden. Amerikaanse functionarissen meldden in juli dat ze documenten hadden ontdekt die wezen in de richting van een programma om dergelijke wapens te ontwikkelen.
Drie gemaskerde mannen hebben maandag de politiechef van de Iraakse stad al-Khaldiya doodgeschoten. Dat hebben zijn lijfwacht en zijn chauffeur, die beiden gewond raakten bij de aanslag, bevestigd.
De auto van de politiechef, de 48-jarige kolonel Khedeir Mekhalef Ali, werd volgens zijn chauffeur bij het afremmen voor een rotonde in Fallujah onder vuur genomen. Mekhalef zou daarbij zo’n 25 keer zijn geraakt.
Het motief voor de moord was niet meteen duidelijk. „De laatste tijd zat de chef achter een bende autodieven aan, die herhaaldelijk hebben gedreigd hem te vermoorden”, zei een politieagent uit al-Khaldiya. Andere agenten uit de Iraakse plaats zeiden dat het politiebureau onlangs was beschoten, waarschijnlijk omdat het korps samenwerkte met de Amerikaanse bezettingsmacht. Mekhalef, een ex-officier van het Iraakse leger, was net twee maanden politiechef in al-Khaldiya.
Zowel Fallujah als al-Khaldiya liggen in de zogeheten ”soennitische driehoek”, een regio waar onder de bevolking nog veel steun is voor Saddam Hussein en waar al tal van Amerikaanse militairen het doelwit zijn geworden van aanvallen.
De Verenigde Staten hebben Zuid-Korea gevraagd duizenden soldaten naar Irak te sturen. Dat meldde een Zuid-Koreaanse regeringsfunctionaris maandag. Zuid-Korea heeft het verzoek in overweging. Het verzoek dateert van begin september, zei de functionaris, die anoniem wilde blijven. De Amerikanen hebben geen aantal genoemd, maar duidelijk gemaakt dat zij denken aan een contingent als dat van Polen, dat 9500 man in Zuid-Irak heeft gestationeerd. Washington heeft Zuid-Korea gevraagd om lichte infanterie die zelfstandig operaties kan uitvoeren.
De regering is er nog niet over uit. De VS zijn een belangrijke bondgenoot, maar veel Zuid-Koreanen, vooral jongeren, zijn tegen het sturen van troepen naar Irak. Toen het parlement in april besloot 675 man technisch en medisch militair personeel naar Irak te sturen om te helpen bij de wederopbouw, leidde dat al tot betogingen die uitliepen op geweld.
De beloning van 30 miljoen dollar (ruim 27 miljoen euro) die was uitgeloofd voor de gouden tip over de verblijfplaats van de twee zonen van Saddam Hussein, is nog steeds niet uitgekeerd. Dat heeft iemand van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken maandag gezegd. Amerikaanse militairen slaagden er door die tip op 22 juli in Uday en Qusay te doden.
„De beloning is nog steeds niet uitbetaald”, zei de zegsman die anoniem wilde blijven. De betaling zou om „veiligheidsredenen” tot nu toe zijn uitgebleven. Op 31 juli verklaarde het ministerie dat de beloning zeer binnenkort zou worden uitgekeerd.
De identiteit van de tipgever is nooit onthuld, maar volgens tal van Irakezen is het de eigenaar van de villa in de Noord-Iraakse stad Mosul, waar de zonen van de verdreven president zich schuilhielden. Bij de beschieting van die villa werden zij gedood.