Sinds 1998 is Chavez de ”gekke Henkie” van Zuid-Amerika. Hij streefde naar het ”socialisme van de 21e eeuw”, toen de rest van de wereld bezig was alle veren van het socialisme af te schudden. Chavez kan vurige speeches houden over de ”bolivariaanse revolutie”, genoemd naar de negentiende-eeuwse vrijheidsstrijder Simon Bolivar.

Intussen schold hij graag op Noord-Amerika. Vooral de rechtse president Bush was een dankbaar voorwerp van zijn spot. De stijl van Chavez werd gekenmerkt door provocatie.

In eigen land bleven de mensen echter van hem houden. In 2006 werd hij met 63 procent van de stemmen herkozen. Nog steeds zien vooral arme mensen hem als de man die hen hun waardigheid teruggaf.

Maar intussen is duidelijk dat hij er economisch een potje van maakte. In de tijd dat hij aan het bewind is, verzevenvoudigden de olie-inkomsten. Dit had kunnen leiden tot veel grotere welvaart voor de hele bevolking, maar dit is toch niet zo geweest. Integendeel, in het land is de crisis alleen maar groter geworden.

Ten minste twee derde van de consumptiegoederen in het land wordt vanuit het buitenland ingevoerd. De eigen industrie is niet alleen grotendeels genationaliseerd, maar ook gehalveerd.

Het is niet zo dat er nooit geld naar de armen is gegaan. Maar veel sociale projecten zijn mislukt of in corruptie vastgelopen. Wie nog in het socialisme van de 21e eeuw gelooft, moet dus niet Venezuela als voorbeeld nemen.

Veelzeggend is ook de groei van de overheid geweest. Lag het aantal rijksambtenaren in 1998 op 32.000, vorig jaar heeft dat de 100.000 overschreden. Het aantal ministeries ging van 14 naar 29. Zonder dat de zorg van de overheid kleiner is geworden. Venezuela is nog altijd het gevaarlijkste land van Zuid-Amerika, met 19.000 moorden per jaar.

Vorig jaar werd er bij Chavez kanker vastgesteld, maar hij zegt daarvan genezen te zijn. Nu probeert hij dus voor een nieuwe termijn als president in aanmerking te komen, waardoor hij tot 2019 aan het bewind is.

Chavez wordt uitgedaagd door de jonge oppositiekandidaat Henrique Capriles. Het is de eerste keer in al die jaren dat de president een sterke tegenstander heeft. In de peilingen is Capriles de zittende president dicht genaderd, hoewel hij maar een paar minuten per dag op tv komt en zijn campagne aan alle kanten door het staatsapparaat wordt tegengewerkt.

Opvallend is dat Capriles geen rechtse campagne voert of het beleid van Chavez hard bestrijdt. Hij heeft bijvoorbeeld beloofd de sociale projecten van Chavez gewoon te laten bestaan. Hij belooft bijvoorbeeld de gratis gezondheidszorg te behouden, evenals de voedselsubsidies voor arme mensen.

Dat is dus bewust geen liberale richting, maar ook nog geen socialistische. De beroerde economische staat van het land zal veel kiezers drijven in de handen van Capriles, die overigens deels Nederlandse wortels heeft.

De oppositiekandidaat werd op zijn 25e het jongste parlementslid van het land en heeft nog niet eerder een verkiezing verloren. Heel het land was verbijsterd over het politieke wonderkind dat er in 2008 in slaagde de favoriet van Chavez te verslaan in de stemming over het gouverneurschap van de staat Miranda.

De verkiezingscampagne zorgde voor veel polarisatie, vanwege het keiharde politieke gevecht, maar ook vanwege de angst onder de bevolking en die was begrijpelijk: vorige week zaterdag nog werden twee aanhangers van Capriles doodgeschoten.