Portugal, de voormalige koloniale machthebber van het West-Afrikaanse land, heeft het leger opgeroepen de staatsgreep ongedaan te maken. Het leger zegt de macht te hebben overgenomen om een eind te maken aan de „chaos” en „de totale en voortdurende afwezigheid van institutionele orde” in het land.

Een woordvoerder van het leger maakte de machtsovername om 8.00 uur ’s morgens via de radio bekend, zo meldde de Portugese radio. De coupplegers hebben in het hele land een uitgaansverbod ingesteld. Naar verluidt was het zondag overdag in de hoofdstad Bissau rustig. Op strategische punten in de stad stonden soldaten met automatische geweren en granaatlanceerders opgesteld.

Het Portugese persbureau Lusa meldde dat Yala ongedeerd is en wordt vastgehouden in de hoofdkazerne in Bissau. Telefoonverkeer tussen Guinee-Bissau en het buitenland leek niet mogelijk.

Het leger meldde bezig te zijn met het samenstellen van een Militair Comité voor het Herstel van de Constitutionele en Democratische Orde, dat het land moet regeren tot er verkiezingen worden gehouden. In het comité zullen vertegenwoordigers van politieke partijen worden opgenomen, aldus een van de coupleiders, José Zamora Induta. Legerstafchef Verissimo Correia Seabre moet het comité gaan voorzitten.

Correia Seabre zei zondag in een kort gesprek met de Portugese televisie dat Yala voor politieke instabiliteit heeft gezorgd, die de ontwikkeling van het land hindert. Ook beschuldigde hij de president ervan zijn macht te hebben misbruikt en politieke tegenstanders te hebben laten oppakken.

Yala stelde in februari van dit jaar verkiezingen in het vooruitzicht, die een eind zouden moeten maken aan het politieke geruzie dat de regering lamlegde. Wegens geldgebrek en organisatorische problemen worden de verkiezingen echter almaar vooruitgeschoven. Vorige week maakte de kiescommissie bekend dat de verkiezingen niet op 12 oktober gehouden konden worden, zoals Yala een team van de Verenigde Naties dat Guinee-Bissau eerder dit jaar bezocht had beloofd.

De Oost-Timorese minister van Buitenlandse Zaken, José Ramos-Horta, die onlangs in Guinee-Bissau was om een oplossing te helpen zoeken voor de politieke crisis in het land, toonde zich niet verbaasd over de staatsgreep, „gezien het klimaat van grote onvrede en het gebrek aan vertrouwen in overheidsinstellingen bij de bevolking.”

Het Senegalese ministerie van Buitenlandse Zaken liet weten dat Correia Seabre zondagmorgen met de Senegalese president Abdoulaye Wade had gebeld en hem had meegedeeld dat het leger had besloten Yala af te zetten. Correia Seabre zei ook tegen Wade dat het leger niet van plan is aan de macht te blijven, maar dat het na een overgangsperiode vrije en eerlijke verkiezingen zal houden, in samenwerking met de internationale gemeenschap.

Guinee-Bissau, dat ongeveer 1 miljoen inwoners telt, is een van de armste landen ter wereld. Voedseltekorten zijn er niets bijzonders en openbare voorzieningen functioneren slecht. Bissau zit zonder elektriciteit, winkelschappen zijn grotendeels leeg en de meeste winkels zijn alleen ’s morgens open. In veel gebouwen zitten kogelgaten, die stammen uit eerdere conflicten, en op de weg naar het vliegveld staat een roestende tank.

Het land is een opstand waarbij in 1998 president Joao Bernardo Vieira werd afgezet en waarbij meer dan 2000 doden vielen nog altijd niet te boven. Yala en zijn Partij voor Sociale Vernieuwing wonnen de verkiezingen die in 1999 werden gehouden als onderdeel van een akkoord dat na elf maanden een eind maakte aan die opstand. In 2001 probeerde het leger al eens tevergeefs om Yala af te zetten.