D66: Religieuze lobby domineert Europese Unie
BRUSSEL – De Europese Unie staat open voor te veel invloed van de „conservatieve religieuze lobby.” Zegt D66-Europarlementslid Sophie in ‘t Veld. Dinsdagmiddag houdt ze een symposium over dit probleem.
Nou ja, probleem. Het is meer een zorgpunt, zegt In ’t Veld. „Bij de start van de Europese samenwerking ging het over kolen, staal en landbouw. Daar kwam weinig levensbeschouwing bij kijken. Maar inmiddels is de Europese Unie een andere fase ingegaan. Brussel gaat niet over het homohuwelijk. Maar voor het asielbeleid moeten we wel een gezamenlijke definitie van gezin afspreken. Op zulke punten is de conservatieve christelijke lobby steeds actiever.”
In ’t Veld vindt het „geen probleem” dat christenen zich roeren in Brussel. „Maar alle stemmen moeten worden gehoord. Dus ook de niet-confessionele. Zo staat het in het Verdrag van Lissabon. Bovendien willen we graag weten hoe al deze lobbygroepen worden gefinancierd.”
Er is toch een Europees lobbyregister?
„Ja, maar inschrijving daarin is niet verplicht. Bovendien zijn veel organisaties niet helder over de herkomst van hun geld.
Mijn indruk is dat veel groeperingen geld krijgen van evangelische bewegingen in de Verenigde Staten. Daar moet meer transparantie over komen.”
In ’t Veld noemt het voorbeeld van de prolifeorganisatie European Dignity Watch. „Zij zeggen te staan voor waardigheid. Geen zinnig mens kan daartegen zijn. Maar kijk je verder, dan zie je de religieuze agenda. Heel erg antihomo, heel erg antiabortus.”
Dat zien zij, vanuit hun levensbeschouwing, wellicht als waardigheid.
„Jawel, maar ook humanisten hebben opvattingen over waardigheid. Het is dan duidelijker je gewoon humanistisch of christelijk te noemen.”
Er zit In ’t Veld nog iets anders dwars: het Europese subsidiebeleid. „Een paar jaar geleden ging er 1,5 miljoen naar de Europese Jongerendagen in Keulen. Dat was een rooms-katholiek evenement, waar de paus zelf aanwezig was. Je zou zeggen dat de Rooms-Katholieke Kerk geld genoeg heeft. Maar denk maar niet dat homojongeren ook zo veel geld krijgen. Bovendien gaat er geld naar groepen die niet de Europese kernwaarden uitdragen, zoals SGP en ChristenUnie. Over zulke dingen moet wel openheid bestaan.”
U zegt dat Europa wordt „gedomineerd door de conservatieve religieuze lobby.” Gaat het daarbij alleen over geld, maar ook over inhoudelijke invloed?
„Ook over invloed. Volgens artikel 17 van het verdrag moet Europa in dialoog gaan met religieuze én niet-religieuze organisaties. Barroso en Van Rompuy beperken zich vrijwel tot conservatieve religieuze organisaties. Pas onder parlementsvoorzitter Schulz komen andere groepen aan het woord.
Ik zie natuurlijk ook wel dat seculieren veel minder goed zijn georganiseerd dan de religieuzen. Zolang Europa dus met organisaties spreekt, trekken wij aan het kortste eind. Dat is nu eenmaal zo. Toch kom ik ertegen op als ik zie dat alles een onderonsje met kerkleiders is.
Denk overigens niet dat ik tegen religie ben. Die argwaan bestaat sterk tegen mijn partij, D66. Hoewel sommige leden hebben het daar misschien naar gemaakt hebben, laat ik mij ook als atheïst niet wegzetten als iemand met een antireligieuze agenda. Ook in ons platform voor secularisme –dat deze bijeenkomst organiseert– zitten religieuze mensen. Die staan voor een seculier Europa, wat wil zeggen dat instellingen van de EU toegankelijk moeten zijn voor alle burgers en niet alleen voor religieuzen.”
Maar veel christenen zetten zich –vanuit hun inspiratie– juist in voor dat algemeen belang. Dat levert toch geen beperking op in de toegang tot de EU?
„Dat klopt. Maar er is ook een groep die heel fel antihomo is en het algemeen belang niet dient. Die moeten wel een plaats hebben in de dialoog. Het is niet zo dat deze ideeën weg moeten uit de politiek. Maar hun invloed moet transparant zijn.”
Twijfelt u over de gelijke toegang tot de EU-instellingen?
„Ja. De Commissie heeft een ethische commissie. Daarin zitten disproportioneel veel rooms-katholieken. In de terughoudendheid van de Europese Commissie over homorechten zie ik de invloed van de religieuze lobby terug. In het Europees Parlement is het voorgekomen dat leden die voor stamcelonderzoek wilden stemmen, met excommunicatie werden bedreigd. Dat gaat me te ver.
Bovendien heeft de Rooms-Katholieke Kerk ook diplomaten en zodoende al meer invloed.”
Stoort het u dat de grondslag voor de Europese samenwerking is gelegd door enkele zeer bevlogen christenen, die vrede wilden?
„De samenleving was toen nog kerkelijker. Maar de wens van vrede leefde bij alle levensbeschouwingen. Christenen hebben niet het monopolie op vrede, hoor. In naam van het humanisme zijn maar weinig oorlogen gevoerd.”