„Ineens werd de lijn verbroken en was alles weg. Ze hebben nooit iets herkenbaars van mijn man teruggevonden. Ground Zero is de begraafplaats geworden voor 2800 slachtoffers. Van velen is net als bij mijn man nooit iets teruggevonden, nog geen rijbewijs of een schoen. Hoe kun je op z’n plaats opnieuw gaan bouwen alsof er niets is gebeurd?” aldus een geëmotioneerde Eckert.

Zij benadrukt dat zij nog nooit in haar leven heeft gedemonstreerd, maar dat zij en haar groep dit als enige mogelijkheid zien om gehoor te vinden. Er zijn mensen die haar standpunt emotioneel begrijpen, maar het toch niet delen. „Hoe kun je het hele WTC-complex braak laten liggen? vraagt Nikki Stern zich af. Ook haar man kwam bij de aanslag op het WTC om het leven. „Je moet juist herbouwen en zorgen dat de activiteiten van vroeger daar worden voortgezet. Anders laat je je leven door terroristen bepalen.”

Zo verschillend als beide vrouwen denken over de wederopbouw van het verwoeste WTC, zo eensgezind zijn zij over het gedenkteken dat er in het nieuwe complex moet komen. Zowel over de plaats als over het ontwerp wordt later dit jaar beslist. „Het is werkelijk te hopen dat dit monument nabestaanden een kans geeft om verleden en toekomst met elkaar te verbinden”, verzucht Nikki Stern. Voor velen zal dat moeilijk zijn, want van de slachtoffers hebben wetenschappers er tot nu toe 1000 niet kunnen identificeren.

Sommige nabestaanden hebben verzocht de niet-identificeerbare overblijfselen die werden gevonden te begraven bij het toekomstige gedenkteken. Shiya Ribowsky heeft dit afgeraden. Ribowsky is hoofd van de gemeentelijke dienst van New York die de identificatie van de WTC-slachtoffers leidde. „Bij sommige overblijfselen was de DNA-structuur, die ons belangrijkste richtsnoer vormt, niet duidelijk genoeg. Maar er komen in de toekomst misschien nieuwe technieken die identificatie van zulk weefsel toch mogelijk maken. Daarom raad ik aan deze overblijfselen te bewaren -eventueel in een ruimte in of onder het gedenkteken- voor mogelijke identificatie later”, aldus Ribowsky.

Hoe zwaar de nasleep van de septemberaanslagen kan zijn, bleek afgelopen maandag. New Yorkse brandweerlieden begroeven de laatste van hun 343 collega’s die in het World Trade Center omkwamen. Het was een symbolische begrafenis want er is nooit één spoor teruggevonden van de 29-jarige Paul Ragusa, die op de morgen van 11 september 2001 gehaast zijn huis verliet om te gaan helpen bij het WTC. Verscheidene collega’s hebben hem daar nog gezien, maar verloren hen later uit het oog. Na de ramp was er alleen nog een buisje met bloed dat Ragusa eerder had afgestaan. „Hij had alles voor iedereen over; zijn verlies blijft ondraaglijk”, aldus Ragusa’s vader. De familie had van een afscheidsceremonie afgezien in de hoop dat er nog een spoor van Paul ontdekt zou worden. Na twee jaar vond men het echter tijd om aan dit vergeefse wachten een eind te maken en besloot men tot de symbolische begrafenis.

Voor sommigen slijten de herinneringen; voor anderen niet. Diana Horning verloor haar zoon op 11 september. „Eerst waren er voor mijn man en voor mij nog de herinneringen aan het leven dat hij vóór die ramp leidde. Daarna overheerste echter zijn dood, die zo zinloos lijkt. Elke dag scheurt die wond weer open. Het lijkt ondraaglijker te worden naarmate de tijd verstrijkt”, verzucht Diana Horning.

William Doyle en zijn vrouw verloren ook hun zoon, die werkte voor beursmakelaar Cantor Fitzgerald, een bedrijf dat 658 medewerkers verloor in de catastrofe. De gepensioneerde Doyle zette een website op plus een databank met alle gegevens van alle omgekomen medewerkers van Cantor Fitzgerald. Is er nieuws, dan meldt hij dat iedereen onmiddellijk per e-mail. „Er zijn geïnteresseerden in Japan, waar 26 slachtoffers vandaan kwamen, mensen uit Canada en natuurlijk tallozen hier in de VS. Door dit werk en door deze mensen soms bij te staan in hun verdriet vergeet ik af en toe de pijn van ons eigen verlies”, aldus Doyle.