Breivik werd op 13 februari 1979 geboren in Oslo. Zijn vader was diplomaat, zijn moeder verpleegkundige. Zij scheidden toen Breivik 1 jaar was. In het manifest waarin hij de extreem rechtse motieven achter zijn aanslagen uit de doeken doet, schrijft hij dat hij niets te klagen had.

Toch waren welzijnsorganisaties er vanaf Breiviks prille jeugd niet gerust op dat hij thuis de zorg kreeg die hij nodig had. Een psycholoog omschreef hem toen hij 4 jaar was als een vijandig kind met een geveinsde glimlach. De deskundige vond dat Breivik naar een pleeggezin moest, wat niet gebeurde. In dezelfde tijd slaagde Breiviks vader er niet in de voogdij over zijn zoon te krijgen. De vader verbrak het contact met zijn zoon helemaal toen hij ongeveer 15 was.

Breivik verliet de middelbare school zonder diploma toen hij 18 was, vermoedelijk omdat hij de politiek in wilde. Hij voorzag in zijn levensonderhoud met eenvoudige baantjes. In 1999 sloot hij zich aan bij de rechtspopulistische Fremskrittspartiet. In zijn prille jeugd had hij een hekel aan moslims gekregen. De Fremskrittspartiet was Breivik nog te mild voor migranten.

Het jaar 2006 lijkt een keerpunt in Breiviks leven. Hij verliet niet alleen de Fremskrittspartiet, maar nam ook ontslag en trok in bij zijn moeder. Hij besloot dat hij Noorwegen met geweld moest beschermen tegen moslims. Hij had de reguliere politiek verlaten, maar schreef in zijn manifest dat hij sinds 2002 lid was van een netwerk van militante nationalisten, de Orde van de Tempeliers. Deskundigen geloven niet dat de Tempeliers bestaan.

Ook verbrak Breivik het contact met zijn vrienden en speelde eindeloos computergames. Zijn moeder zag veranderen in een obsessieveling. Voor 2006, onder normale omstandigheden, was Breivik naar eigen zeggen een aardige vent.

De laatste voorbereidingen voor zijn aanslagen trof Breivik in het dorpje Rena. Bij de boerderij die hij toen huurde, vonden veiligheidsdiensten na de aanslagen ruim 1500 kilo springstof. Breivik gebruikte dergelijk materiaal onder meer voor een autobom die hij liet ontploffen bij het kantoor van de Noorse sociaaldemocratische premier. Daarna richtte Breivik een bloedbad aan op het eilandje Utøya tijdens een jongerenkamp van de Arbeiderpartij. Voor Breivik was het de apotheose van zijn plan om Noorwegen te beschermen tegen migratie.