Assange vluchtte in juni naar de ambassade van Ecuador in Londen. Daar zit hij nog steeds. Groot-Brittannië wil de Australiër uitleveren aan Zweden, waar hij is aangeklaagd voor verkrachting.

Assange vreest dat hij uiteindelijk terechtkomt in de Verenigde Staten. In dat land heeft hij veel vijanden, omdat WikiLeaks honderdduizenden geheime documenten heeft onthuld. Ecuador vindt uitlevering aan de VS waarschijnlijk en verwacht dat Assange daar geen eerlijk proces kan krijgen. „Er zijn dreigingen voor zijn leven, vrijheid en persoonlijke veiligheid”, aldus minister Patiño.

Wat het asiel betekent voor Assange is onduidelijk. De Britse regering heeft aangegeven dat hij nog altijd moet worden uitgeleverd aan Zweden. Groot-Brittannië dreigt de beschermde status van de Ecuadoraanse ambassade op te heffen. Agenten kunnen dan het gebouw binnengaan en Assange arresteren.

Altijd onderweg

Australiër Julian Paul Assange (41) is hoofdredacteur en het gezicht van klokkenluiderswebsite WikiLeaks. Zijn leven lang was hij op reis en maakte hij veel vijanden.

De hoogste rechter van Groot-Brittannië besloot in mei dat Assange mag worden uitgeleverd aan Zweden. Twee vrouwen in dat land hebben hem beschuldigd van aanranding en verkrachting. Zweden wil hem daarom berechten. Assange vermoedt een samenzwering. Hij denkt dat Zweden hem wil uitleveren aan de Verenigde Staten. WikiLeaks heeft namelijk geheime Amerikaanse documenten naar buiten gebracht. Sommige tegenstanders willen daarom dat hij de doodstraf krijgt.

Voordat Assange zijn toevlucht tot de Ecuadoraanse ambassade zocht, woonde hij bij een rijke sympathisant. Daar wachtte hij, onder huisarrest, op een besluit over zijn uitlevering naar Zweden. Het was zijn eerste vaste verblijfplaats in jaren.

Sinds bekend werd dat Assange bij WikiLeaks betrokken was, had hij geen vaste woonplek meer. Hij sliep naar eigen zeggen op vliegvelden en bij vrienden in landen als Tanzania, Kenia, IJsland en Zweden. Hij maakte daarbij onder meer gebruik van zijn netwerk onder internetactivisten.

De Nederlander Rop Gonggrijp, oprichter van internetprovider XS4ALL, is een van de kennissen van Assange. In maart 2010 hielp hij mee met het publiceren van schokkende videobeelden uit 2007. Daarop is te zien hoe de bemanning van een Amerikaanse Apache-helikopter 18 Iraakse burgers en journalisten doodde.

Later baarde WikiLeaks opzien door honderdduizenden geheime documenten van Amerikaanse ambassades over de hele wereld naar buiten te brengen. Ook lekte de site geheime notities over de oorlogen in Irak en Afghanistan.

Tegenstanders vinden dat de geheime documenten op WikiLeaks de veiligheid van landen, instanties en personen in gevaar brengen. Ook het gebruik van volledig anonieme bronnen levert Assange kritiek op. Volgens Assange heiligt het doel echter de middelen. Hij vindt dat een transparante, controleerbare overheid en het naar buiten brengen van misstanden zwaarder wegen dan de bezwaren tegen zijn werkwijze. Zijn motto is, zoals hij dat in het Britse weekblad The Economist verwoordde: „Informatie die klopt, doet goed.”