Het eiland behoort tot een Japanse eilandengroep die ook door China en Taiwan wordt geclaimd. De drie landen ruziën al tientallen jaren over de eilandengroep, Senkaku voor de Japanners, Diaoyu voor de Chinezen en Diaoyutai voor de Taiwanezen. Volkenrechtsdeskundigen pleiten er al jaren voor de kwestie op te laten lossen door het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.

De arrestanten waren samen met andere activisten met een vissersboot uit de Chinese regio Hongkong naar de eilandengroep gevaren. Japanse marineschepen en een helikopter volgden de boot. China had Japan gewaarschuwd geen actie te ondernemen die de veiligheid van de activisten in gevaar zou kunnen brengen.

De arrestatie van de Chinezen volgde kort nadat activisten van de boot waren gesprongen en de rotsachtige kust van het eiland hadden bereikt. Een aantal activisten keerde terug naar de boot, meldden functionarissen van de lokale politie en de kustwacht.

De Japanse premier, Yoshihiko Noda, zei tegen journalisten dat hij het incident „strikt in lijn met de wet” zou behandelen. China op zijn beurt eist dat Japan de 14 activisten „onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrijlaat”. Dat heeft de Chinese onderminister van Buitenlandse Zaken gezegd in gesprek met Japanse collega’s.

Juist de laatste tijd waren de spanningen tussen Japan en China over de omstreden eilandengroep weer toegenomen. Aanleiding waren suggesties van de gouverneur van Tokio dat Japan de eilanden maar moest kopen. De eilanden zijn nu eigendom van een Japanse familie.

Het Senkaku-conflict is een van de talrijke ruzies over eilanden in Oost-Aziatische wateren. Zo ligt Japan al meer dan driekwart eeuw overhoop met Moskou over de Zuidelijke Koerilen, die het na de Tweede Wereldoorlog af moest staan aan de Sovjet-Unie. Om de Spratly-eilanden, een onbewoonde archipel van eilanden en riffen in de Zuid-Chinese Zee, ruziën zelfs zes landen: Brunei, China, de Filipijnen, Maleisië, Taiwan en Vietnam. Onder de zeebodem zitten waarschijnlijk grote voorraden gas en olie, de wateren zijn rijk aan vis en de eilanden liggen bij een belangrijke scheepvaartroute.