Abbas legde donderdag in het parlement een verklaring af over de eerste honderd dagen van zijn premierschap. De eerste minister is momenteel verwikkeld in een machtsstrijd met Arafat. De kwestie draait om de zeggenschap over de nu verbrokkelde Palestijnse veiligheidsdiensten met meer dan 50.000 manschappen. Die vallen deels onder het commando van Arafat, en daaraan wil premier Abbas een einde maken.

De interne twist liep de afgelopen dagen hoog op. De premier liet verscheidene malen weten dat hij de steun wil van het parlement, dat wordt gedomineerd door leden van het Arafat-kamp. Een aantal leden van het Palestijnse parlement toonde zich niet overtuigd en diende alvast een motie van afkeuring in tegen Abbas, maar een stemming hierover bleef uit. Mogelijk zal die stemming volgende week alsnog plaatshebben.

Achter de schermen wordt hard gewerkt aan een compromis, dat er mogelijk in voorziet dat de Palestijnse Autoriteit een soort veiligheidscommissie krijgt. Daarin is het commando over de veiligheidstroepen verenigd en de Abbas- en Arafat-facties krijgen er zitting in.

De premier richtte zich in zijn speech nadrukkelijk tot de Verenigde Staten, ten gunste van Arafat. Volgens Washington, dat in het vredesproces een voortrekkersrol heeft, is Arafat niet langer relevant. Abbas vindt evenwel dat president Bush de „grondwettelijke en legitieme president” van de Palestijnen niet langer kan en mag negeren.

Abbas stelde ook Saeb Erekat weer aan als hoofdonderhandelaar namens de Palestijnen. Ook deze daad wordt gezien als een geste aan Arafat. De zeer ervaren Erekat geldt als iemand die dichter bij Arafat staat dan bij Abbas. Abbas benoemde Erekat eerder op aandringen van Arafat in zijn kabinet als minister. In die functie was hij belast met de onderhandelingen met Israël. Hij ontsloeg hem echter enkele weken geleden. Daarop benoemde Arafat Erekat als hoofdonderhandelaar voor de PLO.

De in 1955 in Oost-Jeruzalem geboren Erekat is sinds de lancering van het vredesproces in oktober 1991 in Madrid bij de vredesonderhandelingen betrokken. Hij maakte daarna deel uit van de delegatie die tot de akkoorden van Oslo kwam. Later werd hij de hoofdonderhandelaar van de Palestijnen met Israël. Erekat zit sinds 1996 voor al-Fatah in het Palestijnse parlement.

Abbas vroeg in zijn rede de opstellers van de routekaart voor vrede in het Midden-Oosten meer inspanningen te leveren. „Wij geloven dat het kwartet (de VS, de VN, de EU en Rusland) meer zijn best moet doen om de situatie te redden en het plan weer tot leven te wekken.” De routekaart werd in juni gepresenteerd, maar is op de achtergrond geraakt door de zelfmoordaanslag in Jeruzalem van vorige maand waarbij 21 mensen om het leven kwam.

De premier benadrukte nog eens dat van hem geen harde aanpak van militante groeperingen te verwachten is. Hij geeft er de voorkeur aan de gesprekken met de radicale groeperingen voort te zetten in plaats van een campagne te organiseren voor hun ontwapening, zoals Israël wil. Zegslieden van de radicale islamitische verzetsbeweging Hamas zeiden donderdag tegenover het Franse persbureau AFP hervatting van de dialoog toe te juichen.