De Zweedse regering riep in januari 2012 uit tot Raoul Wallenberg-jaar en organiseert in twaalf maanden allerlei activiteiten. Zo waren de Zweedse koning en koningin met de Joodse gemeenschap bijeen in de Grote synagoge van Stockholm. Minister van Buitenlandse Zaken Carl Bildt heeft doorlopende Wallenberg-herdenkingen tijdens zijn internationale reizen.

Raoul Wallenbergs geboortedag vieren de Zweedse kroonprinses Victoria, parlementsvoorzitter Per Westerberg en onderwijsminister Jan Björklund met studenten van een humanistische internaatschool in Sigtuna, bij Stockholm. In de ochtend is er een korte herdenking in natuurreservaat Kappsta op Lindingö, waar Raoul Wallenberg opgroeide. Voorts zijn er evenementen in Budapest, Sint Petersburg, Berlijn en Melbourne. New York doopt een deel van 13th Avenue om tot Raoul Wallenberg Avenue.

Een trucje met een vrijgeleide dankzij Palestijnse, Zwitserse en Zweedse paspoorten en veel praten. Daarmee wist Raoul Wallenberg tijdens de oorlogsjaren mensen uit handen van de nazi’s te houden. Oprukkende troepen van de toenmalige Sovjet-Unie pakten de Zweed op 17 januari 1945 buiten Budapest op toen Wallenberg op weg was naar de Russische bevelhebber. Pas dit voorjaar kwam naar buiten dat de diplomaat bij zijn arrestatie 15 kilo goud, juwelen en veel geld in zijn auto had.

Maar waarom de Russen Raoul Wallenberg vasthielden, is nooit bekendgemaakt. Moskou houdt alleen vol dat de Zweed op 17 juli 1947 in de Lubjanka-gevangenis in Moskou is geëxecuteerd. Maar Wallenbergs lichaam is nooit vrijgegeven en zelfs het moment van overlijden wordt door bronnen betwist.

De positie van de Zweed was lang ook buiten Rusland omstreden. Sommige leden van de steenrijke Wallenberg-familie vertrouwden hem niet. Ze waren volgens ingewijden bang dat Raoul de familierijkdommen zou schaden. Zweedse diplomaten zouden eveneens hebben getwijfeld aan zijn integriteit.

Critici verwijten de Wallenbergs en het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken te weinig te hebben gedaan om de waarheid over Raoul boven tafel te krijgen. Maar daar wordt tijdens het geboortejaar van de nu internationale held door geen hoogwaardigheidsbekleder over gepraat.