Atlassen zijn verslavend. Dat geldt voor De Grote Bosatlas zeker. Dit standaardwerk is immers meer dan een verzameling landkaarten. „Met De Grote Bosatlas kun je de ontwikkelingen in de wereld vaak goed verklaren en begrijpen. Waarom er ergens oorlog is bijvoorbeeld. Of waarom er in een bepaald gebied milieumaatregelen worden getroffen”, zegt aardrijkskundefanaat Adriaan Dirven uit Gouda. Hij bladert graag in het boek, zo vertelt hij in een boekje waarin ook mensen als astronaut Wubbo Ockels en staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en Milieu de grote betekenis van de schoolatlas onderstrepen.

Uitgeverij Noordhoff presenteerde de atlas vanmiddag op het Coornhert Gymnasium in Gouda. Daar kregen leerlingen met een 9 of 10 voor hun eindexamen aardrijkskunde de eerste exemplaren van de 54e editie (ISBN 978 9001 12600 1; 69,95 euro) overhandigd.

De nieuwe atlas bevat volgens de makers „meer dan 1000 nieuwe en geactualiseerde kaarten.” Thema’s die in deze uitgave (opnieuw) veel aandacht krijgen, zijn het klimaat, energievraagstukken en de opkomst van landen zoals China en India.

De kaartenmakers zochten ook naar thema’s die veel in het nieuws waren. Dat leverde kaartjes op over de shariawetgeving –nu nog vooral in de Arabische wereld–, over het gebruik van mobiele telefoons –vooral Midden-Afrika blijft achter–, over inentingen –Afrika en India hebben het minste aantal gevaccineerden–, en over de houding van mensen tegenover homoseksualiteit. Het laatste kaartje toont dat in progressieve landen als Nederland, Canada en Noorwegen op dat punt alles kan en mag, terwijl er in Afrika en het Midden-Oosten zware straffen op homoseksualiteit staan.

Aangrijpend blijven de kaarten en grafieken die de ontkerkelijking laten zien. Een grafiek toont dat de onkerkelijkheid onder volwassenen van circa 5 procent in 1900 steeg naar circa 45 procent in 2010. Op het kaartje dat de binding aan een geloof in heel Europa weergeeft, staat Nederland –samen met de andere West- en Noord-Europese buren– aangemerkt als land waar zelfs meer dan de helft van de inwoners zegt geen godsdienstige levensovertuiging te hebben.

Een thema dat op verschillende plaatsen terugkomt in de atlas –die uitgaat van een aarde die miljoenen jaren oud is– is natuurgeweld. Waar deden zich aardbevingen, tsunami’s, orkaanrampen voor? De kaarten laten zien dat het zelden rustig is op aarde.

Een serie kaarten maakt de dreiging van het water in Nederland concreet. Ze geven aan wat er gebeurt als bij Rotterdam-Alexanderpolder een belangrijke rivierdijk het begeeft. „Binnen 48 uur staat een van de dichtstbevolkte gebieden van Nederland dan 4 meter onder water. Met duizenden slachtoffers als gevolg. Aardrijkskunde komt zo wel heel dichtbij”, vertelt Hester de Prieëlle, bijna twintig jaar docent aardrijkskunde en enthousiast gebruiker van De Grote Bosatlas.

Digitaal

De aardrijkskundeles verandert, digitaliseert. Daar is de uitgever op ingesprongen. Noordhoff vroeg daarom vanmiddag extra aandacht voor de Bosatlas Online. Dat is een pakket kaarten dat gemaakt is voor de digitale schoolborden. „Kaartlagen aan- en uitzetten, kaarten vergelijken, ontwikkelingen laten zien, doorklikken naar Google Earth, het is allemaal mogelijk.” Het pakket zal groeien.

Aan het einde van het presentatiefeestje toonde PostNL het nieuwe postzegelvel ”Nederland in de Bosatlas”. Speciaal verschenen ter gelegenheid van de 54e editie. Dat gebeurt niet bij elk boek.