De diensten vrezen dat de twee bomaanslagen van afgelopen maandag de al ten top gedreven haat tegen moslims zullen doen escaleren. De hindoenationalistische regeringspartij BJP, die van het zuivere hindoeïsme haar belangrijkste verkiezingsthema maakt, zet de ketel intussen onder druk met een religieus geïnspireerde verkiezingscampagne.

De spanningen tussen moslims en hindoes zijn al even oud als India zelf, maar de bomaanslagen van maandag bevestigen de angst van de veiligheidsdiensten dat er een nieuwe botsing ophanden is tussen de hindoemeerderheid en de moslims. De religies hebben betekenis voor respectievelijk 82 en 12 procent van de bevolking in India.

Dinsdag hielden 200 moslims met de nationale vlag en met vredestekens een optocht door Bombay. „Dit is een mars uit medeleven voor alle mensen die hun leven verloren hebben”, zei Mohammad Naushad Kureshi, de algemeen secretaris van de Moslimraad van India. Dergelijke sympathiebetuigingen kunnen bij veel hindoes het gevoel niet wegnemen dat het de schuld is van de moslims dat er maandag 51 mensen omkwamen en 150 anderen gewond raakten.

Vice-premier Lal Krishna Advani geeft in bedekte termen moslimrebellen die opereren vanuit Pakistan de schuld. De veiligheidsdiensten kunnen dat niet bevestigen maar wijzen er wel op dat de aanslagen sterk doen denken aan de golf van bomaanslagen in 1993. Die waren het werk van radicale moslimgroepen, die wraak wilden nemen voor een nationale slachtpartij gericht tegen moslims.

De meeste media beschouwen de bomaanslagen op de Poort van India en de Zaveri Bazaar als een wraakactie voor de pogrom van vorig jaar tegen moslims in de deelstaat Gujarat.

Veel moslims in Bombay voelen zich in de gaten gehouden en zijn doodsbang voor wraakacties. Niet zonder reden: „In de cynische wereld van de Indiase politiek is er een gewelddadige anti-islambeweging in opbouw, die de moslims in heel India in een hoek drukt”, zegt een hoge officier van de Indiase veiligheidsdienst. „De aanvallen van maandag versterken de vijandige sentimenten bij de hindoes alleen maar”, zegt de man, die liever anoniem blijft.

In de spiraal van geweld en wraak werd het antwoord van de radicale hindoes in het verleden steeds beter georganiseerd en grootschaliger. De pogrom in Gujarat is daar een voorbeeld van. De goed georkestreerde volkswoede werd uitgelokt door een bomaanslag tegen een trein met hindoeïstische pelgrims in Godhra, waarbij 59 hindoes omkwamen. In de orgie van geweld die daarop volgde, werden 2000 mensen (hoofdzakelijk moslims) vermoord en werden 23.000 huizen en winkels van moslims vernield. Minstens 15.000 moslims raakten dakloos. „Als ik de kans had, dan zou ik Bombay verlaten. Niet enkel wegens het groeiende politieke radicalisme, maar ook omdat de stad zo onveilig is geworden”, zegt Hussein, die als PR-verantwoordelijke werkt voor een bedrijf in Bombay. „De gettomentaliteit onder de moslims is gestegen sinds de BJP (de hindoenationalistische partij van premier Atal Bihari Vajpayee) aan de macht kwam”, meent Faisal Ashraf, een bedrijfsleider uit Bombay. „De moslims in India zijn vandaag slechter af dan tijdens de verdeling (van Brits-India in India en Pakistan in 1947), want we kunnen nu nergens heen.”

De BJP zal niet nalaten om te profiteren van de antimoslimgevoelens bij de verkiezingen die over afzienbare tijd plaatsvinden in vijf deelstaten. De partij kwam in 1998 aan de macht dankzij een kruisvaart tegen moslims. In december behaalde ze nog een overweldigende overwinning in de deelstaat Gujarat in een campagne die draaide rond de ”hindutva” of hindoehegemonie. Dat er net duizenden moslims vermoord waren, kon de BJP niet deren.

Het militante hindoeïsme wordt verwoord door het de Vishwa Hindu Parishad (Wereldhindoeforum, VHP), zo ongeveer de politieke kweekvijver van de BJP. „India wordt binnen twee jaar een hindoerepubliek”, verklaarde VHP-leider Praveen Togadia recent. In onversneden fascistische taal voorspelde Togadia „een storm voorwaarts. Alle tegenstanders van de ”hindutva” zullen de doodstraf krijgen, en we laten het aan het volk over om die uit te voeren.” De VHP heeft het sinds de gebeurtenissen in Gujarat regelmatig over een ’eindoplossing’ voor het ’moslimprobleem’.

De parallellen met het Duitse nationaal-socialisme duiken ook op in de BJP-deelstaat Gujarat, waar nu schoolboeken gebruikt worden die stellen dat Hitler „waardigheid en prestige verleende aan de Duitse regering door een sterk bestuurssysteem op te zetten.”

Bal Thackeray, die aan het hoofd staat van het extremistische Shiv Sena (Leger van God) in Bombay, riep onlangs op tot de oprichting van hindoeïstische zelfmoordcommando’s om het land „veiliger te maken” en te vrijwaren van moslimterroristen. „Terroristen moeten ook geboren worden onder u. Ze moeten zelfmoordcommando’s vormen die klaar staan om te sterven en van India een thuisland van hindoes te maken. Zo niet, dan gaat onze zaak verloren”, verklaarde Thackeray. Op een religieus festival in Dushera verklaarde de man, die een openlijke bewonderaar is van Hitler, dat hij zou helpen om moslims die amok maken „uit te roeien.”

Shiv Sena is een kleine partij, maar beschouwt zichzelf als een bondgenoot van de BJP. De regeringspartij tapt ongegeneerd uit hetzelfde vaatje als de radicale hindoepartijen. Ze trekt voortdurend de kaart van de tempelkwestie - een historische plaats in de stad Ayodhya in de deelstaat Uttar Pradesh die zowel door moslims als hindoes wordt opgeëist. De tempelkwestie was de aanleiding van de religieuze rellen in 1993, van de pogrom van vorig jaar in Gujarat en mogelijk ook van de aanslagen van maandag.