De conferentie onderscheidde zich van vele gelijksoortige bijeenkomsten door het feit dat
uitsluitend moslims en christenen in deze dialoog participeerden.

De eerste islamitisch-christelijke dialoog van deze orde vond in mei 2010 plaats in Washington en had zich vooral geconcentreerd op het Palestijns-Israëlische conflict en op het bevorderen van vrede in het Heilige Land. De conferentie vorige week in Beiroet was een vervolg op de bijeenkomst in Washington en deelnemers spraken er hun tevredenheid over uit dat ditmaal voor een Arabisch land als gastland was gekozen.

De bijeenkomst werd direct vanaf het begin overschaduwd door de dramatische ontwikkelingen in buurland Syrië en de vrees dat deze crisis zou overslaan naar het kleine, multireligieuze Libanon. De afgelopen weken stapelden zich de bewijzen op dat er een christelijke exodus uit Syrië op gang lijkt te zijn gekomen, met als dramatisch dieptepunt de vlucht of verdrijving van 80.000 christenen uit Homs. In de meeste gevallen als gevolg van het geweld van gewapende moslimradicalen.

Tegen de achtergrond van dit christelijk lijden op nauwelijks een steenworp afstand mag het merkwaardig heten dat dit brandende onderwerp feitelijk buitengewoon weinig aandacht kreeg in Beiroet.

Thema van het congres was ”Het bouwen van gerechtigheid en vrede in een gewelddadige, veranderende wereld”. De dialoog werd geopend in de nieuwe al-Aminmoskee in Beiroet met een toespraak van voormalig Libanese president Amin Gemayel. Gemayel is een maronitisch christelijk leider die kan meespreken over een gewelddadige wereld omdat zowel zijn broer als zijn zoon slachtoffer werd van een politieke moord.

De toespraak van Gemayel werd rechtstreeks uitgezonden door de Libanese televisie, die ook de daaropvolgende dagen grote aandacht schonk aan de islamitisch-christelijke conferentie. Net zoals andere Arabische satellieten trouwens, zoals Al-Jazeera en Al-Hurra – wat lijkt te wijzen op een besef van de urgentie van deze dialoog.

Een van de belangrijkste gespreks- en aandachtspunten van de conferentie betrof de positie en behandeling van islamitische minderheden in het Westen en de christelijke minderheden in het Oosten. Wie de talrijke toespraken van deelnemers over dit onderwerp beluisterde, kon zich niet aan de indruk onttrekken dat er een beeld werd geschetst van gelijke moeilijkheden voor beide minderheden. De islamitische minderheden in het Westen zouden onder vrijwel dezelfde problemen van onbegrip en intolerantie lijden als de christelijke minderheden in het Oosten.

De woorden van christelijke leiders uit het Midden-Oosten zelf leken echter in een andere richting te wijzen. De melkitische patriarch Gregorius III Laham uit Damascus moest door omstandigheden verstek laten gaan, maar liet een brief voorlezen door een afgevaardigde. De patriarch waarschuwde in zijn brief „dat er een vernietigende islamitisch-christelijke oorlog zou uitbreken in de wereld als christenen zouden verdwijnen uit de landen van de Levant. De exodus van christenen betekent dat Arabische samenlevingen uniform zullen worden en het multireligieuze Midden-Oosten zal veranderen in een islamitisch Midden-Oosten.”

Tijdens de conferentie in Beiroet werd veel gesproken over de co-existentie van christenen en moslims op basis waarvan aan een betere toekomst kan worden gebouwd. Patriarch Laham uit Damascus wees er in zijn brief echter op „dat er geen sprake meer kan zijn van co-existentie zonder de aanwezigheid van christenen.”

Het was opvallend dat het aantal christelijke deelnemers aan de bijeenkomst het aantal islamitische participanten verre leek te overtreffen. Aan christelijke zijde waren vertegenwoordigers aanwezig van vrijwel alle christelijke denominaties, onder wie afgevaardigden van de Wereldraad van Kerken, het Vaticaan en talrijke Arabische christelijke leiders. Aan islamitische zijde waren de sjiitische moslims vertegenwoordigd door vier Iraanse geestelijken, van wie er twee ayatollah waren, terwijl de soennitische moslims vooral werden vertegenwoordigd door een Libanese groep onder leiding van de grootmoefti van Tripoli en Noord-Libanon.

Na afloop van de driedaagse conferentie spraken de deelnemers bijna unaniem hun waardering uit voor deze interreligieuze ontmoeting en spraken vol lof over de harmonieuze sfeer. Het is echter nog maar de vraag of de kopten in Egypte of hun belaagde christelijke broeders in Syrië hier in concreto iets van zullen gaan merken.