Gerestaureerd orgel Rauwerd weer in gebruik genomen
RAUWERD – In het Friese Rauwerd (Raerd) is zaterdag 2 juni het gerestaureerde orgel van Hillebrand/Van Dam weer in gebruik genomen. Een dag eerder werd de gerestaureerde Laurentiuskerk heropend.
In 1816 bouwde orgelmaker Johan Adolf Hillebrand een nieuw orgel voor de kerk van Rauwerd. Het jaar daarvoor was het nieuwe kerkgebouw in gebruik genomen. Het Baderorgel uit 1659 in de voormalige kerk keerde niet terug.
Het Hillebrandorgel bleef ongewijzigd tot 1863. Toen besloten de kerkvoogden het instrument te laten aanpassen aan de eisen van de tijd. De fa. Van Dam & Zonen uit Leeuwarden kreeg de opdracht. De windvoorziening werd aangepast en een aantal registers, waaronder de Mixtuur en de Sexquialter, werd vervangen. Van Dam hergebruikte deze registers in Kinderdijk en Oosterhesselen.
Het orgel van Rauwerd werd in september 2009 gedemonteerd; de restauratie ging pas mei vorig jaar van start De recente restauratie was vooral technisch van aard. Zo zijn de mechanieken nagekeken en de windladen hersteld. Het orgel speelt nu aanmerkelijk lichter dan de laatste decennia het geval was.
In overleg met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is besloten om de Sanfthorn uit 1919 te vervangen. Het mooist zou zijn geweest opnieuw een Vox Humana te plaatsen, in de stijl van Hillebrand, maar van hem is geen Vox Humana bewaard gebleven. Wel een Dulciaan, in Marrum (hervormde kerk) en Drachten (Grote Kerk). De karakteristieken van deze registers zijn de basis geweest voor het maken van de Dulciaan voor Rauwerd.
De klank is ook op enkele punten anders geworden, onder meer door het verlagen van de winddruk en het feit dat de kerk nu weer een stenen vloer heeft. Ook heeft het instrument een nieuwe kleur gekregen. Tijdens de kerkrestauratie werd op het gewelf een blauw-witte draperieschildering aangetroffen. Die is uitgangspunt geweest voor herziening van het kleurenschema van kerk en orgel. Dat is teruggebracht naar de situatie van rond 1900. Het orgel is nu wit geschilderd en na uitvoerig kleuronderzoek voorzien van een grote hoeveelheid bladgoud en groene accenten.
Volgens kerkrentmeester Willem Hansma heeft het instrument zijn 19e-eeuwse klank van 1863 teruggekregen. „Het is een Hillebrandorgel met een Van Damkleur. Het instrument geeft de kerkruimte een uitstraling die bijna on-Fries aandoet. Het is allemaal goud en krullen.”
Orgeladviseur Stef Tuinstra uit Bedum heeft het tweeklaviers orgel (zeventien stemmen, aangehangen pedaal) zaterdagmiddag gepresenteerd tijdens een concert. Ook gaf orgelmaker Hans Reil een klankdemonstratie. In de dienst van zondagmorgen zijn kerk en orgel weer in gebruik genomen.