Psychiaters onderzochten of de Noor verantwoordelijk kan worden gehouden voor zijn daden. Hij pleegde zijn aanslagen naar eigen zeggen om Noorwegen te beschermen tegen moslims. Een groep van deskundigen concludeerde in november dat Breivik lijdt aan paranoïde schizofrenie en dat hij in zijn eigen wereld leeft.

Maar tegen die conclusie ontstond grote weerstand, omdat dat zou betekenen dat Breivik ontoerekeningsvatbaar is. Dan zou hij niet de cel in hoeven, maar gaat hij voor behandeling naar een kliniek. Daarom kwam er een tweede onderzoek. Die psychiaters concludeerden dat zijn daden hem wel kunnen worden aangerekend.

Experts bogen zich vervolgens over beide rapporten en trokken het tweede rapport in twijfel. De auteurs hadden er volgens hen onder meer onvoldoende rekening mee gehouden dat Breivik zijn gedrag zou kunnen hebben aangepast.

Breivik wil zelf koste wat kost toerekeningsvatbaar worden verklaard. Anders kunnen zijn ideologisch gemotiveerde aanslagen wel eens worden weggezet als de daden van een gek, vreest hij.