Het werk toont een weggetje langs een sloot waaraan een knotwilg staat. Op de achtergrond zijn de remisegebouwen van het Haagse station Rijnspoor zichtbaar. Van Gogh kwam deze plek tegen op een van zijn vele tochten in de omgeving van zijn huis aan de Schenkstraat.

Volgens het Van Gogh Museum is Knotwilg „een cruciale aanvulling’‘ op de collectie. ,Het werk stond specifiek op onze wensenlijst als belangrijke mogelijke aankoop, omdat het een van de meest representatieve waterverftekeningen uit Van Goghs Haagse periode is’‘, legt directeur Axel Rüger donderdag uit. ,Tot vandaag hadden wij daar geen voorbeeld van in onze collectie.’‘

Knotwilg is onderdeel van een serie van 6 aquarellen die Van Gogh maakte in de zomer van 1882. Voor de kunstenaar waren deze werken een omslagpunt in zijn oeuvre, vertelt conservator Marije Vellekoop. ,Tot die tijd maakte hij vooral figuurstudies en werken in zwart-wit. Toen schakelde hij opeens over naar landschappen en stadsgezichten en werken in kleur.’‘

Van Gogh zelf vond Knotwilg het meest geslaagde werk uit de serie, blijkt uit zijn brieven die het museum in bezit heeft. Daarin beschrijft hij ook de sfeer van de voorstelling die hij wilde oproepen. ,Een somber landschap - dien dooden boom bij een stilstaand met kroos bedekten plas.’’ Volgens Vellekoop straalt de waterverftekening van 38 bij 56 centimeter ,een zelfverzekerdheid uit” die Van Gogh eerder nog niet had getoond.

Het museum kocht de aquarel een paar maanden geleden op een veiling in Londen voor ruim 1,5 miljoen euro. Het werk kon gekocht worden met steun van enkele fondsen, de BankGiro Loterij, de Vereniging Rembrandt en de Vincent van Gogh Stichting.