Amnesty roept bovendien op de gedetineerden humaan te behandelen, zowel in Afghanistan zelf als op de Amerikaanse basis Guantánamo op Cuba, waar de VS een aantal gevangenen vastzetten. De eerste gevangenen zijn donderdag naar het Caraïbische eiland overgebracht.

Een woordvoerder van Amnesty in Amsterdam noemt de juridische status van de gedetineerden „nogal schimmig.” Zo is niet duidelijk of het formeel om krijgsgevangenen gaat, voor welke rechtbank of (militaire) commissie ze eventueel moeten verschijnen en hoe lang de detentie eigenlijk gaat duren. Voorzover bekend is tegen geen van de gedetineerden tot dusver een aanklacht ingediend.

Amnesty zegt met instemming kennis te hebben genomen van toezeggingen van hoge Amerikaanse militaire functionarissen dat de gevangenen volgens internationaal geldende regels zullen worden behandeld. De organisatie heeft evenwel ook reden tot zorg. Ze wijst onder meer op gepubliceerde persfoto’s waarop te zien is hoe gevangen al-Qaida-verdachten met een blinddoek en een kap over het hoofd worden afgevoerd naar een verhoorruimte.

Amnesty wijst Rumsfeld in het schrijven erop dat verhoor van geblinddoekte gedetineerden in strijd is met internationaal geldende verdragen. Berichten dat al-Qaida- en Taliban-gevangenen die worden overgebracht naar Cuba geblinddoekt, geketend en mogelijk zelfs gedrogeerd worden vervoerd, zijn ook redenen voor ongerustheid bij Amnesty. De opvang van de gedetineerden op de basis in Cuba in naar verluidt erg kleine „kooien”, die voor een deel in de openlucht staan, valt volgens Amnesty „onder de minimale norm voor humane behandeling.”

De Amerikaanse regering wil tot dusver maar weinig kwijt over de volgens haar „deels levensgevaarlijke” gevangenen. Het Internationale Rode Kruis kondigde vrijdag aan de basis in Cuba te zullen bezoeken. Wanneer dat gaat gebeuren is nog niet bekend.

The Washington Post meldde vrijdag dat het Pentagon tv-stations donderdag heeft gevraagd geen rechtstreekse beelden uit te zenden van gevangenen met kappen op het hoofd die in Afghanistan op een vliegtuig naar Cuba werden gezet. Dergelijke beelden zouden een „aantasting zijn van de waardigheid van de gevangen volgens internationale wetgeving voor de behandeling van gevangenen.”

Volgens The Washington Post hebben Amerikaanse nieuwsorganisaties afgesproken de beelden pas uit te zenden na toestemming van militaire functionarissen.

Dertien vermeende leden van het terroristennetwerk al-Qaida moeten in Singapore twee jaar naar de gevangenis. Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken van de stadstaat kan de regering een dergelijke straf zonder enige vorm van proces opleggen op basis van een wet op de binnenlandse veiligheid.

De twaalf inwoners van Singapore en een Maleisiër werden vorige maand opgepakt. Ze zouden zijn verbonden aan de organisatie Jemaah Islamiyah, die weer banden zou hebben met militante groepen in Indonesië en Maleisië. Acht van de dertien zouden trainingskampen van al-Qaida hebben bezocht in Afghanistan. De groep zou aanslagen hebben willen plegen op Amerikaanse doelen in Singapore of Maleisië.

De in Singapore verschijnende Straits Times meldde vrijdag dat twee andere opgepakte verdachten zijn vrijgelaten. Zij hebben volgens de autoriteiten geen banden met Jemaah Islamiya. „Deze groep lijkt te worden gedomineerd door buitenlandse elementen en te zijn toegewijd aan de extremistische ideologie van deze elementen, hun anti-Amerikaanse en anti-westerse agenda”, aldus de Singaporese overheid.