Poetin is nu de leider van een veranderd land. Een groeiend deel van de Russische bevolking is niet langer bereid om zwijgend een regering te tolereren die weigert te erkennen dat burgers een stem in de politiek hebben. Hoe Poetin gaat reageren op de roep om vrije verkiezingen en een regering die verantwoordelijk kan worden gehouden voor haar beleid zal de komende zes jaar van zijn presidentschap definiëren en daarmee bepalen hoe de toekomst van Rusland eruit gaat zien.

De druk op Poetin begon toe te nemen in de maand voorafgaand aan de presidentsverkiezingen. Een reeks demonstraties trok tienduizenden betogers. Hoewel het aantal betogers sinds de presidentsverkiezingen is afgenomen, heeft de protestbeweging geleid tot veranderingen in Rusland.

In antwoord op de demonstraties heeft het Kremlin ingestemd met meer politieke concurrentie bij toekomstige verkiezingen. Nationale televisiezenders zijn opener geworden en zijn niet meer slechts een propagandatak van het Kremlin.

Sommige leden van het Kremlin hebben zich zelfs bereid getoond het regeringsbeleid in twijfel te trekken. Door de protesten is een nieuwe generatie Russen uit hun politieke apathie ontwaakt. Er is een burgerbeweging ontstaan die al heeft geleid tot meer betrokkenheid bij de lokale politiek.

De afgelopen vier jaar stond de jongere en ogenschijnlijk liberale Dmitri Medvedev aan het roer. Dat gaf de Russische bevolking de hoop dat verandering mogelijk was, ook al wist iedereen dat achter de schermen Poetin de touwtjes stevig in handen had.

Medvedev beloofde de corruptie aan te pakken, de rechtspraak onafhankelijker te maken en de economie te moderniseren. Uiteindelijk kwam er van deze plannen niets terecht. Zijn holle frasen maakten de problemen alleen maar duidelijker en dit leidde tot meer sociale onvrede.

Toen Medvedev in september liet weten dat hij plaatsmaakte voor Poetin, waren veel Russen boos. Medvedevs aankondiging impliceerde volgens de Russen dat hun stem slechts een formaliteit was. Twee maanden later werd Poetin dan ook met boegeroep ontvangen tijdens een bijeenkomst in een sporthal. De oppositie beschreef de ongekende schoffering als het „einde van een tijdperk.” Saillant is dat Poetin Medvedev maandag voordroeg als premier.

Uiteindelijk waren de parlementsverkiezingen de druppel die de emmer deed overlopen. Poetins partij wist de verkiezingen met grote meerderheid te winnen, maar volgens de betogers –en westerse waarnemers– was er op grote schaal fraude gepleegd. Woedende demonstranten gingen de straat op en Poetin leek verbijsterd door de plotselinge uitbraak van volkswoede. Hij herstelde zich echter snel en deed de betogers publiekelijk af als mensen die betaald werden door de Amerikanen en tot doel hadden een revolutie te ontketenen. Omdat de nationale televisie nog steeds grotendeels in handen van het Kremlin is, geloofden veel Russen Poetin.

Voor velen, zelfs voor mensen die ontevreden over hem zijn, is Poetin echter de enige man die het land kan leiden. Ze zien geen levensvatbaar alternatief en menen dat Rusland een leider nodig heeft die met harde hand regeert.

Sinds 2000 heeft Poetin gestaag alle politieke instituties naar zijn hand gezet en mogelijke tegenstanders naar de zijlijn gemanoeuvreerd door ze te verbannen of achter de tralies te zetten. Daarmee heeft hij weten te voorkomen dat er een sterke leider op zou staan die de oppositie kon verenigen. Poetin schafte tevens de gouverneursverkiezingen af en bepaalde dat nieuwe gouverneurs door het Kremlin zouden worden aangewezen.

Na de grootschalige protesten draaide Poetin dit besluit echter terug, hoewel enkele bepalingen in de wet hem in staat stellen nog steeds invloed uit te oefenen op de kandidaten voor een gouverneurspost. Ook de kieswet werd aangepast, zodat meer oppositiepartijen deel kunnen nemen aan de verkiezingen. Dit is een vloek en een zegen voor de oppositie. Ze hebben weliswaar tot de volgende parlementsverkiezingen in 2016 de tijd om met een goed alternatief te komen, maar ze moeten nog wel uit een groot aantal linkse en liberale partijen levensvatbare partijen zien te distilleren.

Het is voor Poetin de uitdaging om net genoeg veranderingen door te voeren om de sociale onvrede in toom te houden en zo min mogelijk aan macht in te boeten. Dit kan nog wel eens een lastige balanceeract blijken te zijn. Echte hervormingen zouden het topzware systeem wel eens ineen kunnen doen zijgen.

Aan de oppervlakte lijkt er niets veranderd, maar de Russische samenleving is onderhuids wel degelijk veranderd. De toekomst van het land is onzekerder dan Poetin een aantal maanden geleden kon vermoeden.