Als het een aanslag was geweest, hadden de terroristen hun doel niet bereikt. Er brak amper paniek of geweld uit en de invloed op de openbare orde bleef beperkt. Massale verontrusting was het enige direct merkbare gevolg. Mensen kwamen vast te zitten in metro’s en liften. Vliegtuigen bleven aan de grond en de verkeerslichten deden het niet meer. Mobiele telefoons konden niet meer opgeladen worden.

Volgens experts zijn er misschien een paar mensen overleden - zo kan een hartaanval in een hoog gebouw fataal geweest zijn omdat het ambulancepersoneel de trap moest nemen. In de belangrijkste instellingen bleven de lichten aan, dankzij de noodsystemen die nog niet zo lang geleden zijn vernieuwd en doorgelicht in de aanloop naar de millenniumwisseling. Ziekenhuizen bleven open en gevangenisdeuren bleven dicht.

Dat neemt niet weg dat de snelheid en de omvang van de stroomuitval onthutsend waren. Twintig energiecentrales werden uit veiligheidsoverwegingen stilgelegd en langzaam opnieuw in het netwerk geïntegreerd. Dankzij automatische beveiliging werd een grotere crisis voorkomen. De oorzaak van de storing is nog steeds onduidelijk. Vrijdag kreeg New York in de vroege ochtend geleidelijk opnieuw elektriciteit. In delen van Michigan en elders moet misschien nog dagen worden gewacht.

Toen de omvang van de stroomstoring duidelijk werd, bracht het ministerie voor Binnenlandse Veiligheid meteen noodhulpteams in gereedheid om iedere stad of staat die erom vroeg bij te staan. Nergens bleek die hulp nodig. De plaatselijke autoriteiten kregen complimenten van het ministerie omdat ze, als gevolg van de crisissituatie op 11 september 2001, goed voorbereid waren op problemen van deze aard.

„Volgens mij duidt dit erop dat technologie nooit onfeilbaar zal zijn en ons af en toe in de steek laat”, zegt Brian Roehrkasse van het ministerie voor Binnenlandse Veiligheid. Doordat het stroomnetwerk zo wijdvertakt is, is het uiterst kwetsbaar voor aanslagen, die veel mensen plots zonder elektriciteit doen zitten. Niet iedere stroomdraad, transformator of energiestation kan verdedigd worden. Tegelijkertijd is het door de wijde vertakking van het net moeilijk om aanslagen uit te denken die in grote delen van de Verenigde Staten de stroom gedurende meerdere dagen afsnijden.

„Wij zijn de grootste supermacht ter wereld, maar hebben een elektriciteitsnet uit de derde wereld”, zegt de Amerikaanse oud-minister van Energie Bill Richardson. „Onze transmissielijnen zijn verouderd. We beschikken over een overbelast systeem, waar al lang niet meer in is geïnvesteerd, en we hebben geen verplichte betrouwbaarheidsnormen voor de nutsbedrijven die dit probleem veroorzaakten”, zegt Richardson. „Een nationale standaardnorm is nodig, zodat elektriciteitsbedrijven niet langer meer energie hebben dan ze kunnen verwerken. Zo eenvoudig is het.”

Volgens Larry Brown van het Edison Electric Institute, dat de regering adviseert over zwakke plekken in het energienetwerk, zijn er drie redenen waarom er geen betere faciliteiten gebouwd zijn: de kostprijs, het verzet tegen milieuvervuiling en weerstand van de bevolking tegen de bouw van nieuwe centrales dicht bij woongebieden. „Gebeurtenissen zoals deze doen de mensen zich realiseren dat de maatschappij afhankelijk is van elektriciteit, en ze verwachten dat elektriciteit betrouwbaar is. Maar die betrouwbaarheid is afhankelijk van de infrastructuur.”